ABD’nin New York kentinde bir dokuma fabrikası… Çok ağır çalışma şartları, çok uzun iş günleri ve buna rağmen çok düşük fiyatlar. Şartların her geçen gün daha da dayanılmaz hale gelmesi, bayan çalışanların artık tahammül sonunu zorlamaya başladı. Greve çıkma kararı alan bayanlar, taleplerini de açıkladılar: “Daha yeterli şartlarda çalışmak, 10 saatlik iş günü, eşit işe, eşit fiyat…”
Takvimler 8 Mart 1857’yi gösteriyordu…
8 Mart 1857’de New York’ta dokumacılık personeli bayanlar, 16 saatlik çalışma saatleri, düşük fiyat ve insanlık dışı çalışma şartları sebebiyle greve çıktı.
Bu grev, ABD’deki personel uğraşının değerli hareketlerinden biri oldu. Bayanların ayaklanmasıyla büyük bir emekçi dayanışması doğdu.
8 Mart tarihçelerinde, karşımıza çıkan pek çok kaynakta 1857 yılında meydana gelen bir yangında, greve çıkan bayanların fabrikaya kilitlenmesi nedeniyle hayatını kaybetmesinden kelam edilir.
ekşi sözlük’ten bir yorum ????
8 Mart’ın tarihçede hikâyesini dilimizde tahminen de en açık halde izah eden kaynak, Selgin Zırhlı Kaplan’ın Petrol-iş Bayan Dergisi’nde yayımlanan makalesi. Kulak verelim…
Amerikan yangın tarihi incelenirse, sanayi üretiminin başlangıcından itibaren çok sayıda fabrika yangınına rastlanıyor.
Bu yangınlar içerisinde, tarihçede anlatıldığı üzere, bir grev ve kapıların kilitli olmasıyla örtüşen tek yangın 1911 yılında Triangle Gömlek Fabrikası’nda çıkıyor…
Görsel: Petrol-İş Bayan Dergisi
Yirminci yüzyılın başında, giysi sanayisi New York’un en çok emekçi istihdam eden kesimiydi. 1908 ekonomik krizinden sonra fiyatlar oldukça düşmüş, kullanılan iğne-iplik, elektrik ve oturulan sandalyelerin fiyatı personellerden kesilmeye başlamıştı. 65 saate varan haftalık çalışma müddetleri bazen 75 saate çıkıyordu, haftalık ortalama fiyat ise 5 Dolar’dı.
Triangle fabrikasının sahipleri Harris ve Blanck, sendika tersi tavırlarıyla tanınıyordu.1909 sonbaharında 150 sendikalının işine son verilmişti.
22 Kasım 1909’da, İLGWU’ya bağlı Local 25 Sendikası, genel grev daveti yaptı.
20 binin ayaklanması…
25 Kasım 1909’da yaklaşık 40 bin emekçiyi istihdam eden, New York ve civarı, Philadelphia ve Baltimore’dan 600 gömlek fabrikasında çalışan, yüzde 80’i bayan, 20 bin gömlek personeli greve çıktı.
Temel talepleri, alt patron (o periyottaki taşeronluk) uygulamasına son verilmesi; 52 saatlik çalışma haftası; günlük fiyatsız fazla mesainin 2 saati aşmaması; fiyatlarda yapılan materyal ve elektrik bedeli kesintilerine son verilmesiydi.
ABD tarihi evraklarında “en büyük bayan grevi” olarak isimlendirilen grev, Şubat 1910’da sona erdi. Birçok talepleri kabul edildi.
Sadece bir şirket mukavele imzalamayı reddetti: Triangle Gömlek Firması…
Grev öyküsüyle yangın öyküsü işte burada birleşiyor…
Takvimler 1911’in 25 Mart’ını göstermekteydi. Asch binasının son üç katında faaliyet gösteren Triangle Gömlek Firması’nda sönmemiş bir sigara izmaritinden kaynaklandığı kestirim edilen yangın, sekizinci katta başladı.
Kağıt ve kumaş artıklarıyla dolu olan atölyede yangın süratle yayıldı ve evvel dokuzuncu katı sonra onuncu katı sardı. Ne olup bittiğini anlayamadan kaçışmalar başladı. Asansörlere, yangın merdivenlerine koşuldu. Lakin yalnızca bir asansör çalışır haldeydi ve yangın merdivenlerine açılan kapılar kilitliydi. Vakit alevlerden yanaydı…
Hayatını kaybeden 146 şahıstan 129’u bayan, bunların 48’i sendika üyesiydi.
Yangında bu kadar çok kayıp verilmesi, fabrika sahiplerinin iş çıkışı hırsızlığa karşı çantaları daha kolay denetim edebilmek için asansör sayısını teğe indirmelerine, müsaadesiz dışarı çıkışları önlemek için yangın merdivenlerine açılan kapıları kilitlemelerine bağlanıyor.
5 Nisan’da 80.000 bin kişilik bir cenaze yürüyüşü düzenlendi. Bayan Sendikalar Birliği ve Local 25 Sendikası matem yürüyüşünü protestoyla birleştirdi.
Yüzbinlerce personel o gün iş bırakarak protesto yürüyüşüne katıldı.
8 Mart’ın Dünya Bayanlar Günü olarak anılmasını Clara Zetkin önerdi.
1910 yılında II. Enternasyonal, Danimarka’nın Kopenhag kentinde toplandı. Almanya Toplumsal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart’ın “Internationaler Frauentag” (International Women’s Day – Dünya Bayanlar Günü) olarak anılması teklifini getirdi ve teklif oy birliğiyle kabul edildi.
Dünya Bayanlar Günü birinci sefer 19 Mart 1911’de anıldı…
Dünya Bayanlar Günü birinci sefer 19 Mart 1911’de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de anıldı.
Gösterilere yüz binlerce bayan katıldı, oy verme, seçme seçilme, meslek edinme ve mesleksel eğitim görme hakkı istedi.
1917’de Rus işçi bayanlar “Ekmek ve gül istiyoruz” sloganlarıyla sokaklara çıktı.
Rusya’daki bayan aksiyonlarının başlangıcı, Jülyen takvimine nazaran 23 Şubat’tı. Dünya genelinde daha yaygın biçimde kullanılan Miladi takvimde bu tarih 8 Mart’a denk geliyordu.
8 Mart’ı 8 Mart yapan günlerden biri olarak kabul edilir.
3. Memleketler arası Bayanlar Konferansı
İlk yıllarda aşikâr bir tarih saptanmamıştı ancak her zaman ilkbaharda anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1921’de Moskova’da düzenlenen 3. Milletlerarası Bayanlar Konferansı’nda gerçekleşti.
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları ortasında kimi ülkelerde 8 Mart anmaları yasaklandı.
60’lı yılların sonunda ABD’de de anılmaya başlandı ve daha güçlü bir formda gündeme geldi.
BM, tam 66 yıl sonra 8 Mart’ı ‘Dünya Bayanlar Günü’ olarak kabul etti.
BM 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın “Dünya Bayanlar Günü” olarak anılmasını kabul etti.
Osmanlı’da 8 Mart
8 Mart’ı birinci defa 1921’de komünist bayanlar tarafından Ankara’da bir bağ meskeninde düzenlenen toplantıda anıldı.
Ancak 8 Mart’ın tekrar anılması için 54 yıl geçmesi gerekti…
1975’te Ankara ve İstanbul’da İlerici Bayanlar Derneği’nin teşebbüsüyle 8 Mart birinci defa kamuya açık olarak 400-500 bayanın iştirakiyle kutlandı.
12 Eylül, 8 Mart’ı sevmedi…
Ne var ki 12 Eylül askeri darbesi ile birlikte, ülkedeki tüm toplumsal muhalefet olduğu üzere bayan örgütlenmeleri de yasaklandı. Dört yıl müddetle kitlesel bir anma yapılamadı.
90’lı yıllardan itibaren ise 8 Mart’lara iştirakler daha kitlesel oldu.
‘80’li yılların ortasından itibaren konutlarda toplanmaya başlayan ve taleplerini sokağa da taşıyan bayanlar çeşitli kampanyalar etrafında örgütlendiler.
‘90’lı yıllardan itibaren ise 8 Mart’lar daha geniş iştiraklerle anılmaya başlandı.
2016 yılında 8 Mart yasakları…
2016 yılında Kadıköy rıhtımda bir bayan gözaltına alınırken…
-
8 Mart’ın hafta içine denk gelmesi hasebiyle 6 Mart’ta Kadıköy’de gerçekleştirilmek istenen mitinge valilik ‘güvenlik’ gerekçesiyle’ müsaade vermedi. Bazı bayanlar gözaltına alınırken, polis reaksiyon gösteren bayanlara “Siz gidin, erkekleriniz gelsin” dedi.
-
Ankara Emniyet Müdürlüğü, 8 Mart etkinliklerinin gerçekleştirilmesini yasakladı. Ankara Emniyet Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, “Başta Kızılay Bölgesi olmak üzere Atatürk Bulvarı, Akay Kavşağı, Tunalı Caddesi, Kuğulu Park, Sakarya Caddesi, Ziya Gökalp Caddesi, Kolej Meydanı ile açılan tüm cadde ve sokaklarda gerekli emniyet önlemleri alınacaktır” denildi.
Aslında hükümet erkanının programında 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’ne ait pek çok tertip vardı.
Ancak görünen o ki, 2016’da bayanlar günü anılacak ise onu da devlet yapar anlayışı hakim oldu.
Yine de 8 Mart “Feminist Gece Yürüyüşü” için İstanbul, Taksim’de on binlerce bayan İstiklal Caddesi’ni doldurdu.
2017’de İstanbul ve İzmir’de 8 Mart mitinglerine gelen yasak, reaksiyonlar üzerine kaldırıldı.
2018’de binlerce bayan, 8 Mart için sokağa çıktı
2019’da ise Taksim’deki ‘Feminist Gece Yürüyüşü’ne polis müdahale etmişti
Peki ‘Dünya İşçi Bayanlar Günü’ mü, yoksa ‘Dünya Bayanlar Günü’ mü?
Ve evet, her 8 Mart’ta yaşanan o tartışmaya geldi sıra.
Bu bahse ait şöyle demiş Yaprak Zihnioğlu:
“Kadınların büyük çoğunluğu mülksüz, fakir ve işçidir. Bayanları “emekçi ve işçi olmayanlar” olarak sınıflamak, her şeyden evvel, fiyatlı bir işte çalışmayan mesken bayanlarının meskende çocuk, koca, yaşlı bakımı için harcadıkları fiyatsız emeği yok saymak manasına geliyor. Konut bayanları işçi değil mi? Bayan hareketi, bayanların boğaz tokluğuna çalışması/çalıştırılması olan konut işinin ve görünmeyen emeğin görünür hale gelmesi için uğraş etmeli.”
Finali sevdiğimiz bir slogan ile yapalım, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nüz kutlu olsun…
Bu içerik Onedio üyesi kullanıcı tarafından üretilmiş, Onedio editör grubu tarafından müdahale edilmemiştir. Siz de Onedio’da dilediğiniz formda içerik üretebilirsiniz.
Yaşama Tutunamadı: Okullu Köpek ‘Fındık’ Tedavi Gördüğü Klinikte Hayatını Kaybetti
İdlib Gazisine Uçakta Doğum Günü Kutlaması Yapan Hoş İnsanlar!
Savcılık ‘Takipsizlik’ Vermişti: Silahta Nadira Kadirova’nın Parmak İzi Yokmuş
Gençlik Hastalığına Yakalanan Fındık’tan Haber Var: ‘Kritik Süreci Atlattı, Savaşması Gerekiyor’
Birleşik Arap Emirlikleri’nde Balıkların Saldırısı Sonucu 2 Kişi Hayatını Kaybetti!
İtalya’da Koronavirüs Karantinası: Lombardiya Bölgesine ve 14 Kente Giriş ve Çıkışlar Kapatıldı
Gazeteci Murat Ağırel Hakkında Özgür Bırakıldığı Evraktan Tutuklama Kararı Verildi
Adana’da Hastenede Dehşet: Şizofreni Hastası Şahıs, Küfür Ettiğini İleri Sürdüğü Bayanın Gözlerini Çıkardı
Koronavirüse Karşı Tedbir Gayesiyle Metrobüs Duraklarına Konulan Dezenfektan Aygıtlarını Kırdılar
Hastanede Bir Bayanın Gözlerini Oymuştu: Şizofreni Hastası Zanlının Daha Evvel Babaannesini Baltayla Öldürdüğü Ortaya Çıktı
Bu Haftalık Bu Kadar İnternet Kâfi: Şaşırma Kotanızı Ağzına Kadar Dolduracak 19 Yeni Görsel
Son Günlerde Serenay Sarıkaya ile Yaşadığı Aşkla Sık Sık Gündeme Gelen Cem Yılmaz’ın Parlak Taytı Alay Konusu Oldu
Ne Hoş Bir Takımsınız… ‘Çukur Dizisi’ Şehitlerimiz İçin Yayınladığı Bildirilerle Hepimizi Duygulandırdı
Dördüz Bebek Dünyaya Getiren Bayanın Hamilelik Sürecini ve Sonrasını Gösteren Bu Fotoğraflarını Gördüğünüzde Çok Şaşıracaksınız
Bu Psikoloji Testi, İçine Attığın Tüm Hisleri Ortaya Çıkaracak!
İdlib Saldırısından Evvel Türkiye’de Yaşanan ve Tartışılan Kimi Kıymetli Gündem Bahislerini Hatırlayalım!
İyi Niyetinin Kurbanı Olup Hasta Olmayan Birisi Tarafından Kandırılan Haluk Levent’e Yapılmış 15 Caps
Kanarya 1 Puanı Son Dakikada Kurtardı! Fenerbahçe-Denizlispor Maçında Yaşananlar ve Tepkiler
Televizyon Dünyasıyla İlgili Attıkları Komik Tweetlerle Hafta Boyunca Güldürenler
Ödenen Tazminatın İntikamı mı? Survivor Tayfun’un Babası Emrah ve Acun Ortasında Yaşananları Tek Tek Anlattık!
Haksızlık Ediyoruz! Haluk Levent, İnsanları Kandıran İrem’in Yanlışını Düzetmek İçin Adım Attı; AHBAP’ın İstatistiklerini Paylaştı
Bedenlerindeki Sıra Dışı Ögeleri Tüm Dünyaya Gösterme Cüretini Sergileyerek Hayranlık Uyandıran 20 Kişi
Muhtemel Bir Koronavirüs Salgınına Şimdiden Kendini Hazırlayan Avustralya’daki Durumu Gözler Önüne Seren 19 Paylaşım
Tükettiğiniz Besinleri Ne Kadar Müddette Sindirebildiğini Tek Tek Açıklıyoruz!
Dış Görünüşü Sebebiyle Yakışıksız Tenkitlere Maruz Kalan Gucci Modeli Hikaye Baştaş, Makyajla Yaşadığı Değişimle Şaşırttı
Hangi Banka Ne Kadar Emekli Maaşı Promosyonu Veriyor? (Ziraat, TEB, Finansbank, ING ve Diğerleri)
Tuna Kiremitçi – İz Kalmadan Müzik Sözleri
Karya Çandar – Bile Bile Müzik Sözleri
Kerahat Vakti Nedir? Ne Vakittir? Kerahat Vakti Uyumak Günah mıdır? Kerahat Vaktinde Namaz Kılınır mı?
Reaksiyon – Hayaller 2 Müzik Sözleri
Koronavirüs’ten Ötürü Kaç Kişi Öldü? Türkiye’den Son Dakika Koronavirüs Haberleri
L-39, SU-24, F-16 ve Öbürleri: Suriye’deki Savaşta Ülkeler Hangi Savaş Uçaklarını Kullanıyor?
Hüzünlü Kelamlar: Kısa Hüzünlü Kelamlar, Uzun Hüzünlü Kelamlar, Hüzünlü İletiler, Sevgiliye Hüzünlü Mesajlar
- Hakkımızda
- İletişim
- Geri Bildirim
- Kariyer
- Gizlilik Politikası
- Kullanıcı Sözleşmesi
- Topluluk Kuralları
- Yayın İlkeleri
- Reklam
Sosyal Medya’da Bizi Takip Edin
V-Count bir Onedio Küme eseridir.
onedio.com toplumsal içerik platformu
IOS ve ANDROID AYGITINIZA İNDİRİN
Görüş Bildir
- Hakkımızda
- Kullanıcı Sözleşmesi
- Yayın İlkeleri
- Topluluk Kuralları
- İletişim
