Bosna Hersek’in Srebrenitsa kentindeki Potoçari’de 11 Temmuz 1995’te yapılan ve İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’nın şahit olduğu ‘en büyük soykırım’ olarak tarihe geçen Srebrenitsa Katliamı'nın üzerinden 25 yıl geçti.
1995’ten beri, her yıl 11 Temmuz’da, 8 bin 372 soykırım kurbanı merasimlerle anılıyor. Yakınlarını kaybedenler, mezarların başında dualar ediyor.
Ancak bu yıl, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle kitlesel anma aktiflikleri yapılmadı.
Srebrenitsa'daki eski akümülatör fabrikasında düzenlenen merkezi anma merasimine katılanlar, daha sonra Potoçari Anıt Mezarlığı'na gelerek soykırım anıtına çiçek bıraktı.
Katliamın 9 kurbanı daha bugün toprağa verildi
Srebrenitsa Soykırımı'nın kimlik tespiti yapılan 9 kurbanı daha bugün Potoçari Anıt Mezarlığı'na defnedildi.
1000'den fazla kurbanın cansız vücudu hâlâ bulunamadı
Bu yıl defnedilen kurbanlarının en genci öldürüldüğünde 23 yaşında olan Salko İbisevic, en yaşlısı ise 70 yaşında öldürülen Hasan Pezic oldu.
Toprağa verilen başka kurbanlar ve yaşları ise şöyle:
“Sead Hasanovic (24), Alija Suljic (26), Hasib Hasanovic (25), Zuhdija Avdagic (48), Bajro Salihovic (52), İbrahim Zukanovic (54), Kemal Music (27).”
Potoçari Anıt Mezarlığı'na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedildi.
Dünya önderi anma merasimine görüntü iletilerle katıldı
Bosna'daki savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasında düzenlenen merasimde ortalarında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da bulunduğu birçok dünya önderinin gönderdiği görüntü bildiriler gösterildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan görüntü iletisinde şunlaı söyledi;
“Ne şehitlerimizi unutacak ne de Srebrenitsa Soykırımı'nı unutturacağız. Bosnalı kardeşlerimize karşı işlenen cinayet ve katliamların takipçisi olacak, hak ve adalet arayışınızda sizleri asla yalnız bırakmayacağız. Onca drama, katliama ve gözyaşına karşın, Avrupalı siyasetçiler Srebrenitsa katliamından hiçbir ders çıkarmadılar”
“Soykırımın üzerinden çeyrek asır geçse de acımız hala tazedir. Ortaya çıkarılan her toplu mezarla yüreklerimiz tekrar dağlanıyor. Hala bayanlar kocalarına, çocuklar anne-babalarına kavuşmanın umuduyla yaşıyor. Ortadan geçen bu kadar vakte karşın hala çocuklarının yolunu gözleyen anneler var. 25 yıldır mavi kelebeklerin izinde sevdiklerimizi arıyoruz”
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte, Avrupa'nın 25 yıl evvel bugün kalbinden vurulduğunu kaydederek, “Yaşananları hatırlamak hepimizin misyonudur. Adalet yerini bulmalı. Bu kabahati işleyenlerin yargılanmaları kurban yakınlarının acılarını bir nebze azaltacaktır.” diye konuştu.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, emsal olayların bir daha yaşanmaması için herkesin elinden geleni yapması gerektiği belirterek, “Öldürülen saf kurbanları unutmayacağımıza kelam veriyoruz. Ayrımcılığın, nefretin ve sürgünün olmadığı bir dünya inşa etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Pakistan Başbakanı İmran Han da Srebrenitsa Soykırımı'ndan herkesin ders çıkarması gerektiğini belirterek, “Uluslararası toplum bir daha bu türlü bir şeyin yaşanmasına müsaade vermemeli.” dedi
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise Srebrenitsa'yı yıllar evvel ziyaret ettiğini anımsatarak, kurban yakınlarının acısını paylaştığını söyledi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Srebrenitsalı sivillere yönelik bu kanlı atağın 20. yüzyılın en karanlık günlerinden biri olarak insanlık tarihin sayfalarında sonsuza dek kalacağını vurguladı.
Aliyev, milletlerarası toplumun 1992'de Hocalı Katliamı'na karşı takındığı itidalli halla hatalıların yargılanmamasının, 1995'te Srebrenitsa'da daha büyük bir katliama neden olduğuna dikkati çekti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da kurban yakınlarının acılarını paylaştığını ve adalet arayışlarında onları desteklemeye devam edeceğini belirterek, hala soykırımı inkar edenlerin olduğunu ve bu müsaade verilmemesi gerektiğini kaydetti.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise Srebrenitsa'da yaşananların, insan hakları savunucusu ülkelerin ikiyüzlülük yapmalarını sonlandırmaları bildirisi verdiğini kaydederek, “İran'ın Bosna Hersek'in bağımsızlığını tanıyan birinci ülkeler ortasında olduğu için gururluyum. Bugün de dost elimizi uzatmaya devam ediyoruz.” dedi.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier da “Srebrenitsa Soykırımı, etnik paklığın yağma, sürgün, cinayet ve tecavüzlerle beden bulmuş biçimiydi.” tabirini kullandı.
Haluk Levent, Ayşe Kulin, Ali Koç… Kurbanların isimlerini okudular.
Her yıl 11 Temmuz’da, İstanbul’da çeşitli tertip ve etkinlikler düzenleyerek soykırımın hatırlatılmasına ve hayatını kaybedenlerin anılmasına öncülük eden Bosna Sancak Akademik Kültür ve Tarih Vakfı bu yıl, ‘Srebrenitsa İçin Okumalar’ isimli aktiflik düzenledi.
Etkinlik kapsamında, sanatçı Suzan Kardeş, sanatçı Haluk Levent, sanatçı Kenan Vural, Fenerbahçe Spor Kulübü Lideri Ali Koç, Muharrir Ayşe Kulin, tarihçi Prof Dr. Hatice Oruç üzere isimler isimler Srebrenitsa’nın 25 kurbanının ismini okudu.
Srebrenitsa'da ne oldu?
Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin akabinde BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin denetimindeki bölgeye ulaşmasına müsaade veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar ise toplu mezarlara gömüldü.
Srebrenitsa soykırımına ait içeriğimiz
Cansız vücuduna ulaşılanlar her yıl Potoçari'de defnediliyor
Savaşın akabinde kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin akabinde her yıl 11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda düzenlenen merasimle toprağa veriliyor.
