Bilim Kurulu Üyesi Açıkladı: Sınıflarda Koronavirüs Pozitif Çıkarsa Ne Yapılacak?

Prof. Dr. Yavuz, “Asemptomatik dediğimiz bireyler, virüsü taşıyıp rastgele bir belirti göstermeyen olaylardır. Ya da test alındığı an için bir belirti göstermezler lakin daha sonra semptomları ortaya çıkabilir. Bunları da ‘presemptomatik’ olarak isimlendiriyoruz. Hiçbir formda semptom göstermeyenler yani asemptomatikler, virüsü bulaştırma riski katiyetle taşırlar. Bu nedenle de bu olayların izole edilmesi salgınla çaba açısından çok önemlidir” dedi. Türkiye’de salgının başından bu yana bu sistemin izlendiğine işaret eden Prof. Dr. Yavuz, “En başından beri bütün dünyada da bu halde yapılıyor. Bu bireyler motamot semptomatik hadiseler üzere izole ediliyorlar. İzolasyon mühletleri de tanımlanmıştır, kimi devirlerde bu müddetler güncellendi, değişti yeni bilgiler çıktıkça lakin bu şahıslar bu mühlet boyunca kesinlikle izolasyonda kalmalıdır. Virüsü daha mı az taşıyor, daha mı çok taşıyor; bu alanda natürel ki çalışmalar yapılıyor. Lakin kesin olan şey, bu şahısların de bulaştırıcı olduğudur” diye konuştu.

Asemptomatik hadiselerin belirlenebilmesinin sıhhat sisteminin gücünü gösterdiğini de vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Çünkü semptomu olanlar zati hastaneye geldiği için onları aramanıza gerek yok. Onlar esasen bir sıhhat bakımına ulaşıyorlar. Testleri, tedavileri yapılıyor. Lakin asemptomatikleri yakalamak için ne yapmanız lazım? Ya semptomatik vakanızla temaslı olanları araştırıp bulup, onlara da test yapmanız lazım ya da yüksek riskli kümelerde taramalar yapmanız lazım. Sonuçta Türkiye semptomatik olanların temaslılarını bulup bunlarda belirti varsa ya da yüksek riskli ise örnek alarak faal olarak bunları belirledi. Bu bir sıhhat sisteminin gücüdür aslında. Hasebiyle asemptomatik olay sayınızın saptanabilmesi enfeksiyon denetimi manasında, toplumda bu hastalığın denetim altına alınabilmesi açısından çok âlâ bir şey. Şu anda Dünya Sıhhat Örgütü’ne de (DSÖ) asemptomatikleri tarayıp yakalayan ülkeler daha çok hadise sayısı bildiriyor” dedi.

Okulların açılmasıyla ilgili başlardaki soru işaretlerine de değinen Prof. Dr. Serap Şimşek yavuz, risk derecelendirmesinden bahsederek şu bilgileri verdi:

“Okullar açılıyor, orada nasıl bir yaklaşım olacak? Bunları akıl ve bilim çerçevesinde ele almamız gerekiyor. Zira bu testler de sınırsız değil. Dünyanın hiçbir yerinde değil. O nedenle test stratejisini de ona nazaran oluşturmak gerekiyor. Burada temaslı risk kategorisi değer kazanıyor. Temaslı dediğimizde, örneğin sıhhat çalışanlarında da, filyasyon çalışmalarında da bu türlü kıymetlendiririz; temas riski en yüksek temaslıları evvel değerlendirmeye alırız. Bu da nedir? Mesela şu anda ben müspet olsam, maske kullanarak ve aralıklı bir formda yeniden maskeli birilerinin yanında bulunmuşsam orta riskli bir temas kelam mevzusudur. Yüksek riskli temas değildir bu. Lakin ben maskesiz bir halde biriyle 15 dakikadan uzun müddet bir ortada bulunmuşsam, taşıyıcı ya da hasta çıkarsam, karşımdaki kişi açısından risk artmış oluyor. Karşımdaki kişi de maskesizse risk en yüksek düzeye çıkmış oluyor. Bu nedenle bu temaslı riski de kategorize edilir. Yüksek risk, orta risk, düşük riskli diye. Bu, okullarda da böyledir. Yani şayet herkes maskesini uygun halde takmış ve arası yeterliyse, sınıfta da bir olay çıktı diyelim, orta ya da hafif riskten kelam ederiz. Taramalar da ona nazaran yapılır. Lakin sınıfta birden fazla hadise çıktıysa o vakit riskin yükselmiş olduğu anlaşılır, eğitime orta verilir ve tekrar bütün sınıf ona nazaran kıymetlendirilir. Kişi tahminen maskeliyim diyor lakin aslında maske kullanmıyor olabilir.”

Koronavirüs ile ilgili olarak şimdi toplum bağışıklığından bahsedilemeyeceğine de değinen Prof. Dr. Yavuz, şunları vurguladı:

“Şu anda bu hastalıkla ilgili bilgiler yeni yeni oturuyor. Yani kesin şeyler söylemek çok güç. Şöyle olursa toplum bağışıklığı olur demek çok da mümkün değil. ayrıyeten çabucak bir ilaç bulalım, bu işin tahlili bulunsun, çabucak aşı çıksın; o denli bir şey de yok. Sahiden bunu kimse beklemesin. Lakin elimizde ne var? Korunma tedbirlerimiz var. Toplum bağışlıklığı olabilmesi için bir kez bağışıklık olması lazım. Kesin, kollayıcı bir bağışıklık şimdi yok bu hastalıkta. Çalışmalar daima yeni yeni çıkıyor. Mesela bu koronavirüsler içerisinde nezle yapan koronavirüs’ün bir yıl sonra tekrar hasta edebildiğini biliyoruz bu çalışmalara nazaran. O vakit nasıl bir bağışıklıktan kelam edeceğiz?

Yani tekrar hastalanma (reenfeksiyon) riski de olabilir. Esasen biz hastalarımıza haydi geçirdin tamam sen artık kurtuldun üzere bir şey asla demiyoruz, diyemeyiz. Şu ana kadar elde edilen bilgilere nazaran hastalığı bilhassa ağır geçirenlerde değerli bir başlık bıraktığını gösteriyor, hafif geçirenlerde bu daha zayıf görünüyor. Fakat hücresel immünite, hümoral (salgısal) immünite farklı farklı parametreler var; elimizde olan tek şey, bu hastalık için şu etapta şimdi kalıcı bir bağışıklıktan kelam edemeyeceğimiz. Elimizdeki tek koz, hala korunmak.”

Prof. Dr. Yavuz, bu süreçte en yeterli seçeneğin riski mümkün olduğunca azaltmak olduğunu söyleyerek kelamlarını şöyle noktaladı: “Riskinizi ne kadar azaltırsanız, natürel ki hiçbir vakit sıfırlayamayız, çalışıyoruz, okula gidiyoruz, toplu taşıma kullanıyoruz vs. ancak maskemizi takarak, evvel karşımızdakini koruyarak (maske takmak bir kaynak denetimidir aslında), aralığımızı koruyarak, hijyenimize dikkat ederek bunu sağlayabiliriz.

Lütfen herkes şunu bilsin, bu hastalık açısından en riskli ortam, havalandırılmayan, kalabalık ve maskesiz bulunulan ortamlardır. Yakınlarınız, akrabalarınız, arkadaşlarınızla dahi, kapalı, havalandırılmayan ortamda maskesiz bulunmayın.

Aşı bulunduktan sonra daha rahat edebiliriz tahminen. Nitekim çok çalışma var bu bahiste lakin şu anda toplum bağışıklığından kelam edemeyiz katiyetle; ki gerçekte yüzde 10’undan azı hastalığı geçirmiş görünüyor şu anda.”