AFAD: Deprem Anında ve Sonrasında Neler Yapılmalı?

AFAD’ın internet sitesinde, sarsıntı anında ve sonrasında yapılacaklara ait bilgi verildi.

Bilgilendirmede, zelzele anında katiyen panik yapılmaması gerektiği vurgulanırken, sabitlenmemiş dolap, raf, pencere üzere eşyalardan uzak durulması, varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere muhafaza sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulması gerektiği belirtildi.

Deprem anında başın iki el ortasına alınarak yahut bir gözetici (yastık, kitap ve benzeri) gereçle korunması gerektiği tabir edildi.

Düşmemek için sabit bir yere tutunulması istenilen bilgilendirmede, merdivenlere ya da çıkışlara hakikat koşulmaması gerektiği vurgulandı.

Deprem sırasında balkona katiyen çıkılmaması gerektiği belirtilerek, “Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır. Mutlaka asansör kullanılmamalıdır. Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır. Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır. Tekerlekli sandalyedeysek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun muhafazaya alınmalıdır.” sözleri kullanıldı.

Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde ocak, fırın ve bu üzere aygıtların kapatılması, dökülebilecek gereç ve unsurlardan de uzaklaşılması gerektiği bildirildi.

Bilgilendirmede, sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarının kapatılması, soba ve ısıtıcılar söndürülüp gerekli eşya ve gereçler alınarak binanın daha evvel tespit edilen yoldan derhal terk edilmesi ve toplanma bölgesine gidilmesi istendi.

Deprem anında okulda, sınıfta ya da ofiste bulunulması halinde sağlam sıra, masa altlarında yahut yanında, koridorda duvarın yanında hayat üçgeni oluşturacak biçimde “çek-kapan-tutun” hareketiyle baş ve boynun korunması gerektiği belirtildi.

Deprem anında açık alanda bulunanların güç sınırları ve direklerinden, ağaçlardan, öteki binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşması, toprak kayması olabilecek, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmaması gerektiği bildirildi.

Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olunması gerektiği belirtilen bilgilendirmede, “Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz çizgilerinden gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.” tabirlerine yer verildi.

Sarsıntı sırasında kara yolunda seyir halinde bulunanlar için de ikazların yer aldığı bilgilendirmede, araç kullanıcılarından yolu kapatmadan sağa yanaşıp durmaları istendi.

Bilgilendirmede, “Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir. Araç meskun mahallerde ya da inançlı bir yerde değilse (ağaç ya da güç çizgileri yahut direklerinin yanında, köprü üstünde vb.) durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir. Sarsıntı sırasında bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır.” bilgisi verildi.

Sarsıntıya kapalı bir otoparkta yakalananların, araç dışına çıkıp aracın yanına yan yatarak, ellerle baş ve boynu muhafazası gerektiği belirtilerek, araç içinde olunması durumunda, aracın üzerine düşen bir modülle ezilmenin ihtimal dahilinde bulunduğuna işaret edildi.

Metroda ve öteki toplu taşıma araçlarında sarsıntıya yakalananların, gerekmedikçe katiyen metro ve trenden inmemesi istenilen bilgilendirmede, “Elektriğe kapılabilinir yahut öbür çizgiden gelen öbür bir metro ya da tren size çarpabilir. Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk yahut rastgele bir yere tutunmalı, metro yahut tren çalışanı tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.” denildi.

AFAD, zelzele sonrasında yapılması gerekenlere ait bilgi verirken de vatandaşların evvel kendi emniyetlerinden emin olmaları, daha sonra etrafta yardım edebilinecek kimse olup olmadığını denetim etmeleri gerektiğini tabir etti.

Depremlerden sonra çıkan yangınların epey sık görülen ikincil afetler olduğuna işaret edilen bilgilendirmede, şunlar kaydedildi:

“Bu nedenle şayet gaz kokusu alırsanız gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Çabucak binayı terk edin. Dökülen tehlikeli hususları temizleyin. Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun. Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza hakikat harekete geçin. Radyo ve televizyon üzere kitle irtibat araçlarıyla size yapılacak ihtarları dinleyin. Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.”

Her büyük zelzeleden sonra kesinlikle artçı sarsıntılar olacağı hatırlatılan bilgilendirmede, artçı zelzelelerin hasarlı binalarda ziyana yol açabileceği, bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girilmemesi gerektiği vurgulandı.

Bilgilendirmede, zelzele anında yıkıntı altında mahsur kalanların yapmaları gerekenlerle ilgili olarak da şunlar söz edildi:

“Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma takımları en kısa vakitte size ulaşmak için efor gösterecektir. Gücünüzü en tasarruflu formda kullanmak için hareketlerinizi denetim altında tutun. El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, tabana vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın. Kurtarma takımlarının seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız lakin gücünüzü denetimli kullanın.”

Bilgilendirmede, afet bölgesindeki hasarlı yapılara katiyetle girilmemesi, yolların acil yardım araçları için boş bırakılması, sarsıntıdan sonra meskenler terk edilirken doğal gaz ve su vanalarıyla elektrik şalterlerinin kapatılması, hasarlı binaların yakınında sessiz olunması ikazında bulunuldu.

Vatandaşların acil yardıma gereksinim duymadıkları sürece telefonlarını kullanmamaları, yardıma muhtaçlık duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı ve engellilere dayanak olunması istendi.