ABD Sandık Başında: Nelere Dikkat Edilmedi? Seçim Gününe Dair Bilmeniz Gereken Her Şey…

BBC Türkçe’nin haberinde, ABD’yi önümüzdeki 4 yıl boyunca yönetecek ismin belirleneceği seçimleri takip ederken bilinmesi gerekenler derlendi.

• ABD’deki iki evreli seçim sistemi nedeniyle kazanmak için ülke genelinde en yüksek oyu almak kâfi değil. Kazanmak için 538 sandalyeli Seçici Kurul’da en az 270 delege sayısına ulaşmak gerekiyor

• Geçmişe kıyasla postayla oy kullanan seçmenlerin sayısında büyük bir artış görülüyor. Bu da, postayla kullanılan oyların toplanması ve sayım süreci nedeniyle birtakım yerlerde sonuçların netleşmesinin günler sürebileceği manasına geliyor

• Postayla kullanılan oy sayısındaki artış, kazananın seçim gecesi belirli olmayabileceği ihtimalini gündeme getiriyor. Bu nedenle de açıklanacak birinci sonuçlara ihtiyatlı yaklaşmakta yarar var.

• Öncü Eyaletler: Tarihsel olarak buralarda kazananın ülke genelinde de ipi önde göğüslediği Ohio ve Missouri üzere eyaletler.

• Sandık çıkış anketi: Seçim günü seçmenlere oylarını kullandıktan sonra kime oy verdiğinin sorulmasıyla yapılan araştırma. Sandık seçim anketleri, en son sonuçlardan farklılık gösterebilir.

• Seçici Kurul: Eyaletlerin gönderdiği delegelerden oluşur ve dört yılda bir, seçimlerden birkaç hafta sonra toplanarak lider ile lider yardımcısını seçer.

• Tahminler ve kazananlar: Seçim akşamı, her eyaletten ve ülke genelinden gelen birinci sonuçlar baz alınarak kimin kazanacağına dair “tahminler” yapılır. Fakat bir eyalette “kazanan” adayın kim olduğu ise ortadaki gerekli datalar toplanmasının akabinde ortadaki farkın kapanması istatistiksel açıdan mümkün görülmediğinde ilan edilir.

• Çekişmeli ya da kritik eyaletler: Demokrat Parti ya da Cumhuriyetçi Parti’nin kalesi olarak bilinmeyen, tercih ettiği aday seçimlerden seçime farklılık gösteren eyaletlere verilen isim.

• Kırmızı eyalet – Mavi eyalet: Belli bir partinin kalesi olarak bilinen eyaletler. Cumhuriyetçi eyaletler kırmızı, Demokrat eyaletler ise mavi renkle gösteriliyor.

Bu yıl posta ile kullanılan oylardaki önemli artış, seçim sonuçlarının bu gece içinde netleşmeme mümkünlüğünü beraberinde getiriyor.

Durumu daha da karmaşık hale getiren bir öteki öge da her eyaletin postayla kullanılan oyların kabulü için belirlediği son tarihin farklı olması. Georgia üzere eyaletlerde, sırf 3 Kasım’dan evvel ulaşan pusulalar sayılıyor. Ohio üzere öbür yerlerde ise gönderim tarihi 3 Kasım’dan evvel olan pusulalar, ulaşma tarihlerine bakılmaksızın sayıma dahil ediliyor. Bu nedenle kimi yerlerde kesin sonuçların alınmasının haftalar sürmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Geçmişte bu durum kelam konusu olmamıştı. Olağan koşullar altında ABD’nin Batı Yakası’ndaki eyaletlerde sandıkların kapanmasıyla birlikte TSİ 07.00 civarında sonuçlar netleşmeye başlıyordu. 2008 seçimlerinde kesin sonuçlar tam bu saatte, 2012’de ise 15 dakika sonra gelmişti. 

2016’daki en son seçimlerde ise Donald Trump, Pennsylvania’yı kazanana kadar sonuçlar netleşmemiş ve lakin bu eyaletten TSİ 09.35’te sonuçlar geldiğinde kazandığı kesin olarak ilan edilmişti.

Cumhuriyetçi ya da Demokrat Parti’nin kalesi olmayan ve seçimin yazgısını değiştirebilecek kimi eyaletler, yakından takip edilmeye bedel.

Bu eyaletlerden birisi Kuzey Carolina. Seçim günü öncesi sandığa şahsen gidip oyunu kullananların sayısı bu eyalette çok yüksek. Seçim günü sandıklar da TSİ 03.30’da kapanacak. Bu durum bu eyaletten sonuçların süratli gelebileceğine işaret ediyor.

Donald Trump, 2016’da Seçici Kurul’da 15 delegesi bulunan bu eyaleti kılpayı kazanmıştı. Yapılan anketler, bu yıl Biden’ın kılpayı önde olduğunu gösteriyor. Biden’ın bu eyaleti kazanması, seçimden galip çıkma umutlarını artırabilir.

Buradan yarım saat sonra ise bir başka kritik eyalet olan Florida’da sandıklar kapanacak. Son yıllarda bu eyalet seçimin bahtı açısından belirleyici rol oynadı. Bu yıl da misal bir durum ortaya çıkabilir.

Florida ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da burada sayım sırasında şahsen ve postayla kullanılan oylara öncelik verilmesi. Münasebetiyle gelecek olan birinci sonuçlar Biden lehine olabilir.

TSİ 05.00’te bir öbür kritik eyalet olan Arizona’da oy verme süreci sona erecek. Bu eyalette erken kullanılan oyların sayım süreci 20 Ekim’de başladı.

2016’daki seçimlerde Trump’ın kazandığı bu eyalette, son devirde yapılan araştırmalar Biden’ı önde gösteriyor. Tıpkı Florida’da olduğu üzere, burada da birinci açıklanan sonuçlar Biden lehine çıkabilir.

Kamuoyunun odak noktası Başkanlık seçiminde olsa da, ABD’li seçmenler Kongre için de oy kullanacak.

Bu alanda bilhassa Senato yarışı iki parti açısından da büyük ehemmiyet taşıyor. Şu anda Cumhuriyetçiler, üç koltuk ziyadesiyle Senato’da çoğunluğu elinde tutuyor.

Yarışın kızıştığı yerlerden birisi Güney Carolina. Trump’ın en büyük destekçilerinden Senatör Lindsay Graham, Demokrat rakibi Jaime Harrison’a karşı koltuğunu muhafaza gayreti veriyor.

Lindsay, 2003 yılından bu yana eyaletin Senato’daki temsilcilerinden birisi. Fakat Trump siyasetlerine verdiği odunsuz takviye, Cumhuriyetçi seçmenlerin kimilerinin dayanağının azalmasına neden oldu.

Cumhuriyetçilerin koltuğunun tehlikede olduğu bir öteki yer de Maine. Senatör Susan Collins, Cumhuriyetçi Parti’nin ölçülü isimleri ortasında gösteriliyor lakin Trump ile kurduğu yakın alaka, Başkan’ın halk takviyesinin düşük olduğu bu eyalette Senato koltuğunu kaybetmesine yol açabilir.

Temsilciler Meclisi’nde ise çoğunluğun Demokrat çoğunluğun devamını sağlayacak bir sonuç çıkması bekleniyor.

Bu kritik yarışlara ek olarak, kimi eyaletlerde de yeni birtakım düzenlemeler için referandum yapılacak.

California’da kefaletlerin nakit olarak ödenmesi uygulamasına son verilip, yerine risk değerlendirmesi yapılarak tutuklama kararı verilip verilmemesine ait düzenleme oylanacak.

Arizona, Montana, New Jersey ve Güney Dakota’da da seçmenler marihuana kullanımının yasallaştırılmasına ait oy kullanacak. Mississippi’de de tıbbi nedenlerle marihuana kullanımının yasallaştırılmasıyla ilgili düzenleme halka götürülecek.