Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlık yarışında Joe Biden ile Donald Trump ortasında devam eden seçim yarışı salıncak eyaletlerde düğümlendi. 270 delegeye ulaşan ABD’nin yeni lideri seçilecek. Pekala adaylardan hiçbiri bu sayıya ulaşamazsa ne olacak?
Amerikalı seçmen, sandığa gittiğinde direkt yeni lideri ve yardımcısını değil bu ikiliyi seçecek olan seçiciler heyeti delegelerine oy veriyor. Münasebetiyle seçimin sonucunda bir lider adayının aldığı oy sayısı değil kazandığı delege sayısı belirleyici oluyor.
‘Electoral Collage’ denilen seçiciler heyeti Senato ve Temsilciler Meclisinin toplam üye sayısı olan 538 delegeden oluşuyor. Delegele sayısı 270’e ulaşan lider adayı seçimin de galibi oluyor.
Hangi senaryoda tam eşitlik mümkün?
Euronews’in aktardığı bilgiye nazaran, her iki adayın 269 delege elde ettikleri bir senaryo mümkün mü? Kelam konusu senaryonun oluşması için Demokrat aday Joe Biden’ın Wisconsin, Nevada, Arizona, Michigan eyaletlerini kazanması gerekiyor. Donald Trump da geri kalan Georgia, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Alaska’yı kazanmalı. Hala gelmeye devam eden seçim sonuçlarına nazaran düşük bir ihtimal olsa da bu senaryonun gerçekleşmesi mümkün.
Eşitlik olursa lider nasıl seçilecek?
Her ne kadar çok küçük bir ihtimal olsa da ABD Anayasası 269’luk eşit delege sayısı olabileceğini öngörmüş ve bu çıkmaza tahlil getirmiş.
ABD’nin 12’nci Anayasa Değişikliği seçim konseyinde yapılan oylamada kazanan çıkmazsa Kongre’ye son kararı verme hakkı tanıyor. Lider Temsilciler Meclisi tarafından seçilirken, Senato da Lider Yardımcısını seçiyor.
Hangi aday avantajlı olur?
Demokratlar 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nde 232 milletvekili ile çoğunluğa sahip. Ancak temsilciler farklı başka oy kullanmıyor. Her eyaletin bir oy hakkı bulunuyor. Buna nazaran 26 oy alan aday lider seçiliyor. Yalnız bu durumda daha az temsilcisi olan Cumhuriyetçiler avantajı elde edebilir zira daha fazla eyalette temsilcileri bulunuyor.
Sonuç olarak bu durum Donald Trump için bir avantaj oluşturuyor. Senato da ise Cumhuriyetçiler çoğunlukta olduğu için Mike Pence’in tekrar seçilme ihtimali epeyce yüksek.
ABD tarihinde bir kere yaşandı
ABD’nin siyasi tarihinde bu durum bir sefer gerçekleşmişti. 1800’de ABD’nin 3’ncü Başkanlık seçimi için Bağımsızlık Bildirgesi’ni hazırlayanlardan biri olan Thomas Jefferson, rakibi Aaron Burr ile birebir delege sayısına ulaşmıştı. O vakitler anayasada bu duruma kesin bir tahlil bulunmuyordu. Bu yüzden Temsilciler Meclisi, 36 seçim sonrasında Thomas Jefferson’u lider yapmıştı.
Böyle bir tıkanıklığın tekrar yaşanmaması için 1804’te Anayasa’nın 12. değişiklik kabul edildi.
