İTÜ, İzmir Deprem Raporunu Açıkladı: 40 Km’lik Fay Kırıldı

Sürekli güncellenen zelzele yönetmeliklerimiz her devirde kâfi olmuştur. Yaşanan problemlerin kaynağında çok kez alandaki üretimin denetimsiz ve yetersiz olması yatmaktadır. Müteahhitlik ve yapı kontrol sistemlerinin hızla gözden geçirilerek güzelleştirilmesi; en ucuz olanın değil, inançlı ve kaliteli hizmetin talep edilmesi gerekmektedir. Konut ve işyeri binalarının inşasında ehil kuruluşların tercih edilmesi; bina kiralamada ve satın alımında sigorta şirketleri ve müşavirlik firmaları devreye sokularak, bina güvenliğinin sorgulanması sağlanmalıdır.

Tasarım, şantiye ve yapı kontrol mühendislerinin meslek içi eğitimlerle daima aktüel tutulması, usta ve kalfalar için uygulamalı eğitim programları düzenlenmesi çok değerlidir.

Sisam Adası’nın kuzeyinde denizde kırılan fay, Bayraklı başta olmak üzere İzmir’de değerli hasarlar oluştururken, kentin altından yahut daha yakınından geçen fayların kırılması çok daha büyük kayıplara neden olabilecektir.

Bu zelzele bize bir defa daha göstermiştir ki, bina stokumuzun değerli kısmının sarsıntı güvenliği yetersizdir. Bilhassa büyük kentlerde ağır nüfusun yaşadığı beş-altı katlı “gecekondu apartmanlar” yüksek risk taşımaktadır. Büyük can kayıpları yaşamamak için, ülkemizde ve bilhassa megakent İstanbul’da mevcut binaların zelzele güvenliklerinin süratli kıymetlendirme prosedürleriyle hızla belirlenmesi, ucuz ve kolay uygulanabilir güçlendirme metotları kullanılarak vakit kaybetmeden güçlendirilmesi hayati değer taşımaktadır.

Yaşanan bu sarsıntının muhtemel İstanbul zelzelesiyle direkt alakası olmasa da, bu büyüklükteki zelzelelerle her an karşılaşabileceğimizi unutmamamız ve zelzele ziyanlarının azaltılması çalışmalarını hızlandırmamız gerekmektedir.

Deprem Aktivitesi 30.10.2020 tarihinde, saat 14:51:24’te Sisam Adası’nın 8 km kuzeyinde, denizde, Sisam Adası ile Kuşadası Körfezi ortasında yer alan yaklaşık uzunluğu 40 km olan olağan fay zonunda, 16 km derinde, Mw 6.9 büyüklüğünde bir zelzele gerçekleşmiştir.

Bölgenin tektonik yapısı ve fayların uzunlukları dikkate alındığında, sarsıntının gerçekleştiği fayın üzerinde daha büyük bir sarsıntı olma ihtimali yoktur. Ege Denizi içinde bulunan etkin faylar hakkında bilgiler teknik olarak çok az olup, bu fayların üzerinde oluşabilecek zelzeleler hakkında Türk karasuları dışında kalan memleketler arası sularda kâfi bilimsel araştırma bulunmamaktadır.

Sadece mikro sarsıntılara dayanarak Mw 7.0’den büyük bir zelzele olacağına dair bir aktivite görülememektedir. Bu zelzele serisi Sisam Adası’nın kuzeyinde yer alan fayların üzerinde gitgide sönen artçı sarsıntılarla nihayete erecektir. Bu fay dışında kalan alanlardaki fayları etkileyip etkilemeyeceği konusundaki fikir beyanları spekülasyondan ibarettir.

Deprem öncesi ve sonrasında çekilen Avrupa Uzay Kurumu’na ilişkin Sentinel radar uydusu manzaraları InSAR formülü kullanılarak incelenmiştir, Yapılan müşahedeler ve modelleme çalışmaları sarsıntının İzmir’in yaklaşık 70-80 km güneyinde bulunan Sisam adası açıklarında meydana geldiğini teyit etmektedir.

Deniz tabanında doğu-batı tarafında uzanan ve yaklaşık 40 km uzunlukta olan bir fay kesiminin kırıldığını göstermektedir.

Depremin, Sisam Adası’nın Seferihisar’a bakan kuzey kısımlarında yaklaşık 10 cm’nin üzerinde yükselmeye neden olduğu gözlenmektedir.

60 cm’ye kadar ulaştığı varsayım edilen çökme neredeyse tümüyle denizde meydana gelmiştir.

Adanın doğusuna bakan Ege kıyılarımız boyunca birkaç cm’ye ulaşan kısmi çöküntüler gözlenmiştir.

Deprem, bilhassa Kuşadası civarında bulunan mevcut faylar üzerindeki stresi önemli ölçüde arttırmıştır.