ABD’nin Florida eyaletinde ender bir 'beyin yiyen amip' olayının tespit edildiği açıklandı. Beşerden beşere bulaşmadığı belirtilen 'Naegleria fowleri'nin Florida eyaletinde çok ender görüldüğü belirtildi. Çin'de ise sağlık yetkilileri, İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bir şahısta hıyarcıklı veba görüldüğünü açıkladı.
BBC Türkçe'nin haberine göre Florida Sıhhat Dairesi (DOH), Hillsborough'da yaşayan bir kişinin “Naegleria fowleri” kaptığını açıkladı. Tek hücreli amip, beyinde enfeksiyona yol açıyor ve olaylar ekseriyetle ölümcül oluyor.
Çoğunlukla göl ve ırmak üzere tatlı sularda bulunan tek hücreli Naegleria fowleri, yalnızca burun yoluyla bulaşıyor ve beşerden beşere geçmiyor.
DOH, bu olayda hastalığın nasıl bulaştığını ve hastanın durumu hakkında detay vermedi. Enfeksiyonlar ABD'nin güney eyaletlerinde görülüyor. Florida'da 1962'den beri yalnızca 37 olay rapor edildi.
Ancak enfeksiyonun ölümcül olması nedeniyle DOH, Hillsborough bölgesinde yaşayanlar için ikaz yayımladı, çeşmeler, göl, ırmak, yapay göl ve kanallar üzere su kaynaklarında dikkatli olunması daveti yaptı.
Yaz aylarında daha yaygın
Enfeksiyonunun Temmuz, Ağustos ve Eylül'de görülmesi mümkünlüğünün daha yüksek olduğu belirtiliyor.
Burunlarına Naegleria fowleri kaçan bireylerde yüksek ateş, mide bulantısı, kusma, boyun tutulması ve baş ağrısı üzere belirtiler görülüyor. Hastalar çoklukla bir hafta içinde ölüyor.
DOH, hastalığın çok süratli ilerlemesi nedeniyle bu belirtilerin görüldüğü şahısların hemen sıhhat kuruluşlarına başvurmalarını istedi.
ABD'de 2009-2018 yılları ortasında 34 olay kayıtlara geçti.
Bunlardan 30'unun yüzme hedefli olarak girilen sulardan, üçünün buruna mikroplu su çekilmesinden ve birinin de bahçede çeşme suyuyla doldurulan su kaydırağından kaynaklandığı açıklandı.
Kaplıcalarda ve düzgün klorlanmamış havuzlarda da görülüyor
Uzmanlar, süratle beyin dokusunu yok eden Naegleria fowleri'nin jeotermal sularda ve güzel klorlanmamış havuz sularında da bulunabileceğini söylüyor.
Naegleria fowleri'nin yutulması halinde hastalığa yol açmadığı belirtiliyor.
Çin'de hıyarcıklı veba ortaya çıktı
BBC'nin aktardığı bir öbür habere nazaran de İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bir şahısta hıyarcıklı veba görülmesinin akabinde ülkedeki sıhhat ihtar sistemi bir kademe yükseltildi.
Vebanın görüldüğü çobanın karantinaya aldığı ve durumunun stabil olduğu belirtiliyor. Bakterilerle yayılan hastalık ölümcül olsa da kolay antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor.
Vaka çobanın Cumartesi günü Bayannur kentinde hastaneye gitmesiyle tespit edildi. Hastanın bakteriyi nereden kapmış olabileceği şimdi netlik kazanmadı.
Ülkede hıyarcıklı veba uyarısı en düşük düzey olan 4'ten, bir üst düzey olan 3'e yükseltildi. 3. düzeyde, insanlardan veba taşıyabilecek hayvanların avlanmaması ve yenmemesi talep ediliyor.
Hıyarcıklı veba periyot dönem dünyanın çeşitli yerlerinde ortaya çıkıyor.
2017'de Madagaskar'da 300'den fazla olay ortaya çıkmıştı. Mayıs 2019'da da Moğolistan'da iki kişi hıyarcıklı veba nedeniyle hayatını kaybetmişti.
Geçmişte çiğ dağ sıçanı etinden bulaşmıştı
Bakterinin çiğ yedikleri dağ sıçanından bulaştığı anlaşılmıştı.
Moğolistan'ın başşehri Ulanbatur'da BBC'ye bahisle ilgili bilgi veren bir Dünya Sıhhat Örgütü yetkilisi, Moğol kültüründe çiğ dağ sıçanı eti ve böbreğinin sıhhate yeterli geldiğine inanıldığını söylemişti.
Dağ sıçanları hıyarcıklı veba taşıyıcısı olarak bilinen bir tıp. Ülkede dağ sıçanı avlamak yasa dışı.
Hastalık lenf bezlerinin şişmesiyle kendini gösteriyor.
Üç ile yedi gün ortasında ortaya çıkan bu belirti öncesinde hastalığın öbür belirtileri gribe benzediği için teşhis etmesi kolay değil.
Öte yandan, Orta Çağ'da kara veba olarak da bilinen bu hastalığın o devirlerdeki üzere bir salgına dönüşmesi düşük ihtimali.
Stanford Kliniği'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Shanti Kappagoda “14. yüzyılın tersine bu hastalığında nasıl yayıldığını artık biliyoruz” diyor ve ekliyor:
“Engellemenin yollarını da biliyoruz, hastalanan şahısları antibiyotiklerle güzelleştirmenin yollarını da…”
14. yüzyılda veba Afrika, Asya ve Avrupa'da 50 milyon kişi öldürmüştü.
Londra'da son olarak 1665'te görülen salgın, kentin beşte birinin vefatına yol açmıştı.
19. yüzyılda Çin ve Hindistan'da ortaya çıkan hastalık 12 milyon kişiyi öldürmüştü.
