Cumhurbaşkanı Erdoğan Danıştay'ın 1934 tarihli müzeye dönüştürülmesine ait kararı iptalinin akabinde Ayasofya'nın yönetiminin Diyanet'e devredilerek ibadete açılması kararını imzaladı. Memleketler arası topluluktan birinci yansılar ise Yunanistan Kültür Bakanlığı ve Rus Ortodoks Kilisesi'nden geldi.
Ayasofya'nın ibadete açılmasına ait Cumhurbaşkanı kararı TBMM Genel Kurulu'nda okundu. Vekiller kararı ayakta alkışladı.
@DrRidvanTuran
Çok sayıda vatandaş da Ayasofya önünde toplandı.
Ellerinde bayraklar taşıyan vatandaşlar sevinç gösterisinde bulundu, dua edip tekbir getirdi.
İbadete açma kararının ayrıntıları
Dünyadan reaksiyonlar: 'Uygar dünyaya karşı bir provokasyon'
Karara birinci yansıyı veren Yunanistan Kültür Bakanlığı “Ayasofya kararı bütün uygar dünyaya karşı bir provokasyon” açıklamasında bulundu.
Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni, “Erdoğan’ın bu milliyetçi davranışı, ülkesini 600 yıl geriye götürdü” sözlerini kullandı.
Bakan Lendoni, “Bu karar komşumuzda bağımsız bir yargı olmadığını gösteriyor” dedi ve ekledi:
“Daha birkaç yıl evvel tıpkı mahkeme birebir husustaki davayı reddetmişken verilen bu karar, Cumhurbaşkanlığı’nın gücünün bir göstergesi.
“Kimse Türkiye’nin iç işlerine karışmıyor. Ancak Türkiye topraklarından Ayasofya, tüm insanlığa mal olmuş bir anıttır.
“Ayasofya’nın üniversal ehemmiyeti, Türk yargısının çökmesi nedeniyle azalmayacaktır.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’yi kültürel olarak izole etmeye karar verdi.”
Rus Ortodoks Kilisesi: Esefle karşılıyoruz
Rus Ortodoks Kilisesi, Danıştay’ın Ayasofya’yı müzeye çeviren Bakanlar Konseyi kararını iptal etmesini esefle karşıladıklarını açıkladı.
TASS ajansının aktardığına nazaran kilise, bu kararın mevcut ayrışmaları derinleştirebileceği ikazında bulundu ve milyonlarca Hristiyan'ın hususla ilgili görüşlerinin görmezden gelindiğini söyledi.
UNESCO’dan Ayasofya açıklaması: Üzgünüz
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 1985 yılında Dünya Kültür Mirası listesine giren Ayasofya’nın ibadete açılması şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye’nin bu anıtın statüsünü değiştirme kararından ötürü üzgünüz”
Güney Kıbrıs’tan kınama
Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulides Ayasofya’nın mescide dönüştürülmesi kararını Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamayla kınadı.
Hristodulides, “Ortodoks inancının kozmik simgesi ve bir dünya mirası olan Ayasofya’nın statüsünü değiştirme kararı, Türkiye’nin milletlerarası yükümlülüklerini daima artan ve rezil bir biçimde ihlal etmesini ortaya koymuştur” sözlerini kullandı.
Ayasofya'nın mescide dönüştürülmesi kararını kınadıklarını belirten Hristodulides, Türkiye’ye memleketler arası yükümlülüklerine riayet etme daveti yaptı.
Dünya basınında Ayasofya kararı
NYT: memleketler arası öfekeye yol açabilir
NYT Ayasofya’yı hem Hıristiyanlar hem Müslümanlar tarafından önemsenen bir dünya mirası olarak niteledi; Danıştay kararının memleketler arası öfkeye yol açabileceği yorumunda bulundu.
“Müze olarak ahengin ve çağdaş devletin simgesiydi”
Haberde, Ayasofya’nın son 80 yıldır herkese açık bir müze olarak ‘uyumun ve çağdaş Türk devletinin temellerinin kesimi olan laikliğin simgesi’ olduğu belirtildi. Sanat tarihçilerinin ‘bazı Müslüman kısımlar tarafından üstünün örtülmesinin istenebileceği Orta Çağ mozaikleri konusunda kaygı beyan ettiğine’ dikkat çekildi.
“Karmaşa yaratabilir”
Gazeteye konuşan tıp rehberleri ise yapının ezan saatlerinde turistlere kapanabileceğini söyledi. NYT, bu nedenle müze olarak giriş fiyatı de bulunan Ayasofya’nın statü değişikliğinin bir karmaşa yaratabileceği yorumunu yaptı.
BBC: Tartışmalı bi adım
BBC ise haberinde şu tabirlere yer verildi: “Bu tartışmalı bir adım zira 1500 yıllık Ayasofya bir katedral olarak inşa edilmişti. Sonrasında Osmanlılar bir mescide dönüştürdü. 1934’te müze haline geldi. Ayasofya UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. UNESCO, [karardan önce] Ayasofya’nın statüsünün karşılıklı görüşmeler yapılmadan değiştirilmemesi davetinde bulunmuştu.”
CNN: Seçmenlerini konsolide etmek istiyor olabilir
CNN International’ın haberinde, “Birçok yorumcu Erdoğan’ın adımının, ülkenin daralan bir iktisat ve artan işsizlikle uğraştığı bir vakitte seçmenlerini konsolide etmeyi amaçlıyor olabileceğini söylüyor. Birebir vakitte, Türk-Yunan münasebetleri de Doğu Akdeniz’deki jeopolitik uyuşmazlıklar nedeniyle gergin” denildi.
BLOOMBERG: Erdoğan istediğini aldı
Bloomberg’ün haberinde ‘Mahkeme kararı Ayasofya’yı bir mescide dönüştürürken Erdoğan istediğini aldı’ başlığı kullanıldı. Haberde Ayasofya konusunun ‘Erdoğan’ın halk dayanağını konsolide etmesine yardımcı olabileceği’ yorumu yapıldı; “Erdoğan, Türkiye’ye yapının müze statüsünün korunması daveti yapan Washington’ı ve komşu Yunanistan’ı geri çevirdi” denildi.
Yunan gazetesi Kathimerini haberinde ise “Bu karar, Türkiye cumhurbaşkanının devasa bir sembolik kıymet taşıyan bu dünya mirasını mescide dönüştürme davetleriyle uyumlu” sözleri kullanıldı.
BBC Türkçe, Gazete Duvar, DW Türkçe ve Ajanslar
