Ülkeler koronavirüse yönelik önlemlerini basamaklı olarak kaldırmaya hazırlanırken, hükümetler iktisada ağır hasar veren pandemiye karşı aşı geliştirilmesi umuduyla birçok yatırım yapıyor. Fakat, geliştirilmekte olan birtakım aşıların dağıtım tarihleri için birtakım kuruluşlar tarafından çeşitli açıklamalar yapılsa da bunların hiçbiri kestirimden öteye gidemiyor.
Diğer taraftan, Covid-19'a karşı bir aşı geliştirilememe ihtimali de bulunuyor. AIDS ve SARS üzere ölümcül hastalıklara karşı günümüzde hala bir aşı yok. Pekala Covid-19’un karşı aşı bulunamaması durumda salgınla nasıl başa çıkılabilir?
NTV'den Ayşegül Engür Dahi'nin haberine nazaran, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün son açıklamasına nazaran dünya genelinde Covid-19’a karşı 83 aşı geliştiriliyor. ABD, İngiltere, Çin ve Avrupa’da potansiyel 8 aşının beşerler üzerinde deneyleri başlarken, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşının haziran ayında birinci sonuçlarının alınmasının akabinde dağıtılabileceği duyuruldu.
Ancak, yeni tip koronavirüse ait şu anda geliştirilmiş hiçbir aşı bulunmuyor ve maalesef geliştirilememe ihtimali de var.
AIDS, SARS, Lassa Humması ve MERS'in hala aşısı yok
Aşı çalışmaları hakkında dünya siyasetçilerinin halka ender açıkladığı durumlardan biri aşının olmayabileceği. Lakin bu mümkünlük birçok bilim insanı tarafından çok ciddiye alınıyor. Zira günümüzde hala AIDS, SARS, Lassa Humması ve MERS üzere birçok ölümcül hastalığın aşısı bulunmuyor.
Uzmanlara nazaran aşıya bel bağlamadan evvel kentlerin kademeli olarak açılması ve testlerin ve fizikî takibin hayatın bir kesimi haline gelmesi gerekiyor. Bu yüzden kentler yavaş yavaş açılacak ancak yeni bir salgın dalgasının ortaya çıkması halinde bir anda yine farklı ölçeklerde karantina önlemlerinin devreye sokulması ihtimali daima olacak.
Aşı bulunamazsa salgın her yıl tekrarlanabilir
Covid-19'a karşı çeşitli tedaviler geliştirilebilir, fakat hastalık her yıl tekrar ortaya çıkabilir. Önlemler gereğince ciddiye alınmazsa mevt grafiği her yıl üste gerçek yükselebilir.
“Aşının aktiflik ve güvenlik testlerini geçeceğine dair kesin bir varsayımda bulunamayız”
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) elçisi ve Londra’daki Imperial College’dan global sıhhat uzmanı olan Profesör David Nabarro, mevzuya ait yaptığı açıklamada, “Hala aşısını bulamadığımız virüsler var. Covid-19 için bir aşı olacağına yahut bu aşının aktiflik ve güvenlik testlerini geçeceğine dair kesin bir varsayımda bulunamayız. Bütün toplumların, sabit bir tehdit olarak koronavirüsten korunduğu ve toplumsal hayat ile ekonomik faaliyetlerin virüs içimizdeyken devam edebildiği bir durum almaları hayati önemde”açıklamasını yaptı.
Nabarro, “Aşının geliştirilmemesi ihtimaline rağmen Covid-19 ile birlikte yaşamaya çalışmamız katiyetle hayati kıymet taşıyor” diyerek yeni ‘bir toplum sözleşmesi’ davetinde bulundu.
“Daha evvel 18 ayda hiçbir aşı geliştirilemedi”
Ancak bir aşı geliştirilse bile, bu vakit dilimlerinden rastgele birinde meyvesi daha evvel hiç elde edilmemiş bir muvaffakiyet olacak.
ABD’deki Baylor Tıp Fakültesi Ulusal Tropikal Tıp Okulu Dekanı Dr. Peter Hotez, “Şimidye kadar 18 ay içinde hiçbir aşı geliştirilmedi. Bulunursa çok saşırırım. Bu imkansız olduğu manasına gelmiyor, lakin epeyce sıradışı bir muvaffakiyet olur. Bizim bu yüzden A planına ve B planına muhtaçlığımız var” dedi.
Neredeyse 40 yıldır AIDS'ın aşısı bulunamadı
1984 yılında, ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı Margaret Heckler Washington’daki bir basın toplantısında, bilim insanlarının daha sonra HIV olarak duyurulacak bir virüsü muvaffakiyetle tanımladıklarını açıklamış ve önleyici bir aşının test için hazır olduğunu söylemişti.
Yaklaşık kırk yıl ve 32 milyon mevtten sonra dünya hala bir AIDS aşısı bekliyor.
“Sürü bağışıklığı gerçekçi değil”
Rota virüsüne karşı aşıyı geliştirilenlerden biri olan Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Paul Offit, sürü bağışlıklığı tartışmaları hakkında bu tıp bir bağışıklığın enfeksiyonun kendisiyle değil, aşıyla sağlanmasının ehemmiyetine dikkat çekti. Toplumun büyük çoğunluğunun hastalanmadığı durumda bile Covid-19’un tesirlerinin ağır olduğunu söyleyen Offit, “Kızamık harika bir örnek. Aşılar yaygınlaşmadan evvel, yılda 2 ile 3 milyon insan bu hastalığa yakalanıyordu. Covid-19’da da bu durum yaşanır” tabirlerini kullandı.
“Karantina uygulamaları ekonomik ve politik olarak sürdürülebilir değil”
DSÖ Elçisi Nabarro, “Yüksek umutlarınız var ve umutlarınız kesik kesik,” diyerek, yavaş ve acı verici bir aşı geliştirme sürecini anlatıyor: “Biyolojik sistemlerle uğraşıyoruz, mekanik sistemlerle uğraşmıyoruz. Bu sahiden bedenin nasıl reaksiyon verdiğine çok bağlı.”
Öte yandan, bir aşı üretilemezse, hayat şu an olduğu üzere kalmayacaktır. Çok çabuk olağana dönülmeyebilir. Hekim Neal, “Karantina uygulamaları ekonomik ve muhtemelen politik olarak sürdürülebilir değil. Yani virüsü kontrol etmek için öbür şeylere gereksinimimiz var” açıklamasını yaptı.
