Çin'de ortaya çıkan koronavirüs salgını giderek yayılırken, sıhhat önlemleri de arttırılıyor. Lakin tedbir alınası gereken bir alan daha var: Besin güvenliği… Türkiye pirinçten domates konservesine, sarımsaktan zencefile kadar Çin'den binlerce ton tarım eseri ithal ediyor. Vatandaşlar tasa duyarken, Türkiye'nin ne çeşit önlemler aldığı sorusu yanıtlanmayı bekliyor.
İlk olarak Çin'in Vuhan eyaletinde görülen koronavirüs şimdiye dek 200'den fazla can aldı. Binlerce kişi kuşkulu durumda. Virüs kısa mühlet içerisinde yayıldı ve global bir boyut kazandı. Dünya Sıhhat Örgütü acil durum ilan etti. Bütün dünya gelişmeleri telaşla izlerken, ülkeler çeşitli tedbirleri devreye soktu.
Ancak alınması gereken önlemler yalnızca sıhhatle hudutlu değil. Besin güvenliği de tedbir listesinin başlarında yer alıyor. Bloomberg HT müellifi ve tarım uzmanı İrfan Donat, “Koronavirüs gölgesinde Çin’den tarım ve besin ithalatı” başlıklı yazısındabu bahse dikkat çekti.
Çin'den ne ithal ediyoruz?
Ülkelerin hami sıhhat tedbirlerinin yanı sıra başta tarım ve besin olmak üzere Çin ile gerçekleştirilen her türlü ticaretin yakın mercek altına aldığını kaydeden Donat, şöyle devam etti:
“Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dış ticaret datalarına nazaran Türkiye, 2019 yılının tamamında Çin’den yaklaşık 329 milyon dolarlık tarım ve besin eserleri ile hammadde ve türevleri ithalatı gerçekleştirdi.Toplam ziraî ithalatın içinde bu sayı az gözükebilir lakin mevcut kaidelerde mevzuya ekonomik açıdan bakmıyoruz. 1 dolarlık ithalat dahi olsa bunun Türkiye açısından yaratabileceği sağlık riskleri her tarafıyla düşünülmek zorunda.
Çin’den ithal ettiğimiz ürünlere miktar bazında baktığımızda en çok ithal edilen ürün olarak karşımıza 74 bin ton ile çerezlik ayçiçeği çıkıyor. Çin’den ithal ettiğimiz bir öbür besin eseri ise pirinç. Çin’den 2019 yılında 48 bin ton pirinç ithalatımız söz konusu.
7 bin 300 ton konserve domates, 7 bin 200 ton glikoz şurubu ve türevleri, 6 bin 600 ton tütün ve türevleri, 4 bin 700 ton kabuklu ve kabuksuz ceviz ile 2 bin 400 ton dondurulmuş kalamar ve mürekkep balığı yine Çin’den ithal ettiğimiz eserler ortasında yer alıyor. 2 bin 600 ton ezilmiş/ezilmemiş/öğütülmüş zencefil, bin 800 ton sarımsak, bin 600 ton kabuklu/kabuksuz yer fıstığı, bin 600 ton kuru biber ile bin ton soya fasulyesi, yağı ve sosu da Çin’den ithal ettiğimiz eserlerden kimileri.
Ayrıca 22 bin ton karma yem ithal edildiğini belirten Donat, Çin'den ithal edilen besinlerin bunlarla sonlu olmadığını da vurguladı.
Gıda eserleri için de karantina olacak mı?
Vatandaşların Çin'den gelen eserler için telaş duymaya başladığını tabir eden Donat, kimi sorular yöneltti:
-
Çin ile gerçekleşen ticaretin, koronavirüs salgınının Türkiye’ye ulaşma ihtimalinde yarattığı riskler neler?
-
İthal edilen eserlerle ilgili rutin dışı analizler yapılıyor mu ya da bundan sonra yapılacak mı?
-
Tıpkı insanlarda olduğu üzere ithal edilen eserler için de karantina söz konusu olacak mı?
-
Bu hususta yetkililer nasıl bir yol izlemeyi düşünüyor?
Endonezya ithalat kısıtlamasını gözden geçiriyor
Endonezya'nın koronavirüs nedeniyle en büyük ticaret ortağı pozisyonundaki Çin’den gerçekleştirdiği ithalata dair kısıtlamaları gözden geçirdiğini aktaran Donat, bu hususla ilgili şu bilgiler verdi:
“Endonezya Ticaret Bakanlığı, koronavirüsün ülkelerinde yayılmasını önlemek için Çin'den gelen mallara ithalat kısıtlamaları getirilip getirilmeyeceği konusunda Sıhhat Bakanlığı ile uyum halinde.
Endonezya Tarım Bakanı Syahrul Yasin Limpo, bakanlığının, denetim prosedürlerini sıkılaştırarak ithal eserlere yönelik kapılardaki biyogüvenlik kontrolünü güçlendirdiğini söylüyor.”
BM Besin ve Tarım Örgütü: Salgınların en büyük nedeni canlı hayvan ticareti
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) yetkililerinin koronavirüs ile birlikte dünya canlı hayvan ticaretine dair de kıymetli açıklamalar yaptığını kaydeden Donat, yazısını şöyle sürdürdü:
“Geçen hafta sonu memleketler arası medyada bu bahiste kıymetli bilgiler ve bilgiler paylaşıldı.
Canlı hayvan ticaretinin salgın hastalıkların yayılmasını hızlandıracağı belirtilen açıklamalarda, salgın hastalık telaşlarına karşın, küresel canlı hayvan ticaretinin son 50 yılda 4 kat artmış olduğuna dikkat çekiliyor. Her yıl 2 milyar hayvan (domuz, tavuk, sığır, koyun ve keçi, vs.) tır, kamyon yahut gemilere yüklenerek farklı ülkelere hakikat haftalarca sürecek seyahatlere çıkıyor.
Küresel ticareti en fazla yapılan canlı hayvan, tavuk. Söz konusu seyahatlerin mühleti birkaç saat ile 6-8 haftaya kadar uzayabiliyor.
Yani her gün en az 5 milyon hayvan bir ülkeden bir öbür ülkeye taşınıyor. Talep arttıkça ticaret hacmi de artıyor. 1988'de tüm canlı hayvanların global ticareti 716 milyon dolar pahasında iken 2017 yılında 21 milyar dolara yükseldi.Sadece son 10 yılda dünya genelinde canlı hayvan ticareti yüzde 30 oranında artmış durumda.Bu oranın önümüzdeki yıllarda daha da artması bekleniyor.
Deli dana, Nipah Virüsü, SARS, Afrika domuz ateşi derken artık de koronavirüs salgını… Biyogüvenlik sorunu artık tüm dünya için çok daha hassas ve kritik bir husus.”
