Dolar/TL kuru bugün 7,30'u, Euro/TL kuru ise 8,60'ı aşarak tarihi tepeyi gördü. Ekonomistler bu yükselişin enflasyon ve işsizlik olarak vatandaşa geri döneceğini belirtiyor. Artan maliyetlerden vatandaşlar kadar şirketler de etkileniyor. Bilhassa döviz borcu bulunan şirketleri sıkıntı günler bekliyor. Uzmanlara nazaran Türkiye yakın gelecekteki bir finansal kriz için çok önemli eğilimler gösteriyor
Türk Lirası’nda son günlerde hızlanan kıymet kaybı korkutuyor. Global piyasalarda dolar, koronavirüs kaygıları nedeniyle gerilerken, Dolar/TL bugün 7.3029 ile tarihi tepesini gördü. Euro/TL 8.6697 ile rekor kırdı.
Merkez Bankası, piyasalardaki çok oynaklığın azaltılması için tüm araçları kullanacağını açıkladı
TL neden bedel kaybediyor?
Ekonomistlere nazaran TL'nin kıymet kaybının altında Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin gerilemesi, kurları düşük tutmak için döviz satan kamu bankalarının açık konumlarının artmasının yanı sıra cari açık, enflasyon ve dış finansmana bağımlılık üzere Türkiye iktisadının kronik sorunları yatıyor. Salgın periyodunda turizmin durması ve ihracatın azalması da ülkeye döviz girişini engelliyor.
Merkez Bankası piyasalara 100 milyar dolar verdi
Merkez Bankası’nın siyaset faizinin enflasyonun yaklaşık 4 puan altında kalması yatırımcıları dövize ve altına yönlendiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu'na nazaran temmuz ayında yıllık enflasyon yüzde 11.76 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası siyaset faizi ise yüzde 8.25'te bulunuyor.
Reuters'a nazaran, kur artışını durdurmak için Merkez Bankası rezervlerinden geçen yıldan bu yana 100 milyar doların üzerinde kaynak kullanıldı. Kamu bankalarının döviz açığı da 10 milyar doları aştı.
Peki kurlardaki yükseliş vatandaşa nasıl yansıyacak?
Türkiye üzere dış finansmana bağımlı ülkeler için doların yükselişi, her vatandaşı yakından ilgilendiriyor. Lokal paranın bedel yitirmesi iktisatta domino tesirine neden oluyor. Kur yükselince en başta maliyetler arttığı için fiyat artışları beraberinde geliyor.
DW Türkçe'ye konuşan ekonomist Barış Soydan'a nazaran dolardaki yükseliş iktisadın büyük sorunlara hamile olduğunu gösteriyor.
Ağustos 2018'de ABD ile yaşanan Rahip Brunson krizi dolar kurunun 7.26'ya yükseldiğini hatırlatan Soydan, Türkiye'yi birebir sürecin beklediğine işaret ediyor.
‘Mutfaktaki yangın artacak'
Dolarla enflasyon ortasında çok yüksek bir geçişkenlik olduğunu tabir eden Soydan, bunu şöyle anlatıyor:
Döviz borcu olan şirketler daha da zorlanacak
Kur artışı ithal girdiye bağımlılık nedeniyle üretim maliyetlerinin de artacağı manasına geliyor. Orta malı ithalatına bağlı olarak girdi maliyetlerinin artması ihracatı da olumsuz etkiliyor.
Kurlardaki artış dış finansman maliyetlerini de artırırken, her iki durum da yatırımları olumsuz etkiliyor.
Merkez Bankası’na nazaran gerçek kesimin döviz açığı mayıs ayı itibariyle 165 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Döviz borcu olan şirketleri güç bir süreç bekliyor.
“İşsizlik tarafında ağır sonuçları olacak”
Kur oynak olduğunda şirketlerin durup beklemeye geçtiği vurgulayan Soydan,
Soydan'a nazaran bu durum istihdama da olumsuz yansıyacak. Soydan,
‘Finansal kriz kapıda'
Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden Prof. Dr. Mehmet Şişman ise son periyotta Türkiye'den sermaye çıkışı olduğunu vurguluyor. Şişman'a nazaran gidişat bu türlü olursa en geç ocak ayında bir finansal kriz riski var.
Şişman
Küresel piyasalarda doların gerileyişi sürüyor
Öte yandan Türkiye'de kurlar yükselirken dünyada dolar endeksi 28 ayın en düşük düzeyinde bulunuyor.
Küresel piyasalarda ABD'nin koronavirüs ile gayrette başarısız olmasının ülke iktisadını etkileyeceği beklentisiyle dolar geriliyor.
Pelin Ünker / DW Türkçe
