Birleşmiş Milletler (BM) çatısı altında 'insanların yüksek sıhhat seviyesine ulaşmaları ilkesiyle' kurulan Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) koronavirüs salgını periyodunda izlediği siyasetler nedeniyle birtakım ülkeler tarafından tenkitlerin odağında olsa da birtakım ülkeler tarafından da tektir topladı.
Peki tüm dünyanın koronavirüsle çabasında merkezde bulunan Dünya Sıhhat Örgütü, nasıl çalışır, kimler tarafından finanse edilir?
Euronews'ten Kamuran Samar'ın haberine nazaran, Dünya Sıhhat Örgütü, Birleşmiş Milletler çatısı altında 1948 yılında kuruldu. Merkezi Cenevre'de bulunan ve 150 ülkede faaliyet gösteren DSÖ bünyesinde 7 bini aşkın kişi vazife yapıyor.
Örgütün başkanlığına 2017 yılında Etiyopyalı Tedros Adhanom Ghebreyesus 5 yıllığına seçilmişti.
Tedros Adhanom Ghebreyesus ile birlikte örgütün başına birinci defa bir Afrikalı getirildi.
DSÖ üyeleri kimler? Türkiye üye mi?
Dünya Sıhhat Örgütü'nün Lihtenştayn hariç 194 üyesi bulunuyor.
Türkiye, 9 Haziran 1949 tarih ve 5062 sayılı Kanunla DSÖ tüzüğünü onaylayarak, Örgüt'e resmen üye oldu.
DSÖ'nün kuruluş maksadı nedir, ne üzere çalışmaları var?
DSÖ'nün tüzüğünde kuruluş gayesi “Tüm insanların mümkün olan en yüksek sıhhat seviyesine ulaşmaları” olarak belirtiliyor. Örgüt bu emeli gerçekleştirmek üzere memleketler arası sıhhat çalışmalarının uyumunu ve eşgüdümünü sağlıyor.
Politikalarını ülkelere empoze etme yetkisi olmayan DSÖ, hastalıkların önlenmesi ve alınacak tedbirler konusunda hükümetlere tavsiyelerde bulunuyor.
DSÖ'nün çalışma alanları neler?
DSÖ prensiplerine nazaran örgütün 3 çalışma alanı var. Bunlar:
-
Her ülkede tüm vatandaşları kapsayacak genel sıhhat sigortası için çalışmalar yapmak
-
Acil durumlarda önleyici siyasetlerle çabucak harekete geçmek
-
Herkes için sağlıklı ömür konusunda bilinçlendirme çalışmaları yürütmek
Kimler finanse ediyor?
Dünya Sıhhat Örgütü'nün bütçesi 2 yıllık devirler halinde belirleniyor. 2020-2021 bütçesi 4.85 milyar dolar olarak belirlendi. Bu da bir evvelki iki yıllık bütçeye oranla yüzde 9 daha fazla.
Her ülke DSÖ'ne bütçesine, nüfusuna nazaran katkıda bulunuyor. Bu üyelik fiyatı olarak da geçiyor. Bunun dışında kimi ülkelerin Örgüt'e istekli katkısı ve toplanan bağışlar kelam konusu. ABD'nin 800 milyon doları aşkın olan istekli ve üyelik katkısının toplamı DSÖ'nün gelirinin değerli bir kısmını oluşturuyor.
Ülkeler dışında Avrupa Komitesi ve Bill Gates Vakfı da en fazla katkıda bulunan kuruluşlar olarak öne çıkıyor.
Başarıları ve başarısızlıkları neler?
1970li yıllarda görülen çiçek hastalığına karşı sıkı bir gayret ortaya koyan Dünya Sıhhat Örgütü, hastalığın denetim altına alınmasında kıymetli rol oynadı. Örgüt, Afrika, Asya ve Ortadoğu’da halk sıhhatini önemli bir biçimde tehdit eden ve çocuk felci olarak bilinen polyo hastalığına karşı da global uğraşa öncülük etti. Bunun yanı sıra Ebola ve Zika virüsüne karşı da milletlerarası sıhhat çalışmalarını koordine etti.
Koronavirüs salgını periyodunda ise birçok kesitten Dünya Sıhhat Örgütü'ne övgü gelirken, ABD Lideri Trump Örgüt'ü Çin yanlısı olmak ve salgının yayılmasında sorumluluğu olmakla suçladı.
DSÖ, Batı Afrika'da ortaya çıkan Ebola virüsüne karşı gereğince erken harekete geçmemekle eleştirilmişti.
