Meksika'nın son dönemlerdeki en güçlü karteli olarak kabul edilen Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG), paylaştığı bir videoyla Meksika hükümetine adeta meydan okudu. Manzaralardaki 'elit' kümenin çok sayıda zırhlı araca ve ağır makineli silaha sahip olduğu görülüyor. CJNG'nin başında eski bir polisin olduğu, içerisinde özel kuvvetlerden ayrılan askerlerin bulunduğu belirtiliyor.
CJNG üyelerini uzun zırhlı araç konvoyuyla birlikte gösteren videonun ne vakit ve nerede çekildiği tam olarak muhakkak değil.
Meksika Güvenlik Bakanı Alfonso Durazo görüntüleri analiz ettiklerini söyledi.
Meksika'da karteller hakkında bilinmesi gerekenler
Pasifik Okyanusu, Karayip Denizi ve Meksika Körfezinde 9 bin 300 kilometreden fazla kıyısı olan ve ABD ile de 3 bin 140 kilometrelik sona sahip Meksika'da birbirleri ve güvenlik güçleri ile çatışan, bazen yeni ittifaklara giden 9 büyük kartel ve bu kartellerle bağlantılı 80 alt küme ve çete bulunuyor.
Kartellerin tarihi ne?
1930’larda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Latin Amerika kıtası ortasında süren alkol kaçakçılığı, 1960’larla birlikte uyuşturucu kaçakçılığına evrildi. Latin Amerika’da Kolombiyalı Pablo Escobar ile yaygın hale gelen uyuşturucu kaçakçılığı, Meksika’yı evvel bir pazar, ardından ise ana üretici ve dağıtıcı haline getirdi. Meksika’nın bilhassa Sinalao bölgesinde bulunan Culiacan kenti, 1980’lerin sonu prestijiyle kokain ticaretinde bir ivme kazanarak ünlendi.
Uyuşturucu ticareti, cinayet, insan kaçakçılığı
Karteller, uyuşturucu ticaretinden cinayete kadar birçok yasadışı metotlara başvuruyor. Güvenlik güçlerine pusular kuran, hasımlarını ve pürüz olarak gördüğü kişileri infaz eden karteller, kokain, eroin, metamfetamin ve esrar üzere uyuşturucu hususların yanı sıra silah, akaryakıt, maden, avokado, alkol, narenciye ve insan kaçakçılığı yapıyor.
En büyük kartel CJNG
Meksika'nın en eski ve en bilinen kartellerinden Sinaloa'dan ayrılarak 2011 yılında ortaya çıkan ve bugün 74 kentte çatışmanın yanı sıra 32 eyaletin 27'sinde varlık gösteren Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG) son periyotta ülkede en büyük kartel olarak görülüyor.
Bu kartel, tıpkı Ovidio Guzman olayında olduğu üzere 2012 yılında Zapopan kentinde yakalanan ve adamları kenti savaş alanına çevirince devletin hür bırakmak zorunda kaldığı El Mencho lakaplı eski polis Nemesio Oseguera Cervantes tarafından yönetiliyor.
Sosyal medyaya yükledikleri propaganda görüntülerinde askeri kıyafetler, hamle yelekleri, antibalistik yelekler, kask ve sofistike silahlarla tertipli bir orduyu andıran ve hakimiyet bölgelerinde birçok araçtan oluşan silahlı konvoylarla gövde gösterisi de yapan CJNG, Jalisco, Baja California, Michoacan, Guerrero, Guanajuato, Oaxaca, Veracruz eyaletlerinde varlık göstermeye ve güç kazanmaya devam ediyor.
'El Chapo' ile tanınan Sinaloa karteli birtakım bölgelerde hâlâ etkin
El Chapo'nun yakalanmasının akabinde güçten düşen Sinaloa karteli ise ülkenin 17 eyaletinde cürüm işlemeyi ve çatışmayı sürdürüyor.
Güney ve Orta Amerika ülkelerinin yanı sıra Afrika'da da varlık gösteren ve CJNG'ye karşı gerileyen Sinaloa karteli ülkedeki Sinaloa, Durango, Sonora Baja California ve Chihuahua eyaletlerinde hala çok faal.
El Chapo 2014’te yakalanmış, ardından hapishaneden kaçmış ve 2016’da Meksika’da yakalanarak tekrar tutuklanmıştı. Sinaloa kartelinin başına ise El Chapo’nun oğlu Ovidio Guzman Lopez gelmişti.
El Chapo'nun oğlu Ovido için resmen iç savaş çıktı
Ovidio Guzman'ın Ekim 2019'da Culiacan kentinde birkaç saatliğine yakalanması sonrasında ise emniyet güçleri, kenti savaş alanına çeviren karteller karşısında dayanamayıp Ovidio'yu hür bırakmak zorunda kalmıştı.
Detaylar için
CJNG ve Sinaola dışında 7 kartel daha var
Meksika'da bu iki büyük yasa dışı kümenin yanı sıra yeraltı dünyasında kelam sahibi olan öteki 7 kartel ve bölgeleri şu biçimde sıralanıyor:
“Chihuahua eyaletinde 'Cartel de Juarez', Tamaulipas ve Quintana Roo eyaletlerinde 'Cartel del Golfo', Guerrero, Morelos, Nayarit ve Sinaloa eyaletlerinde 'Los Beltran Leyva', Baja California eyaletinde 'Tijuana', 'Los Arellano Felix' ve CJNG'nin müttefiki 'Tijuana Nueva Generacion', Michoacana eyaletinde ise 'Familia Michoacana'.”
Meksika ordusundan ayrılan eski özel kuvvetler mensuplarınca kurulduğu bilenen Los Zetas ve kurucularını aziz ilan edip tarikatlaşma eğilimleri gösteren Tapınak Şövalyeleri kartellerinin ise iç hesaplaşmalar, hasımları ve güvenlik güçlerinin operasyonları ile artık kaybolma noktasına geldiği bedellendiriliyor.
Meksika'da Tapınak Şövalyeleri insanlık dışı ritüeller, Los Zetas ise vahim infazları ile biliniyordu.
300 bin kişi hayatını kaybetti
Ülkede 2006 yılında devrin Devlet Başkanı Felipe Calderon'un kartellere karşı başlattığı ve halefi Enrique Pena Nieto'nun sürdürdüğü agresif gayret ile içinden çıkılmaz hale gelen şiddet dalgasında hayatını kaybedenlerin sayısının 300 bini aştığı kaydediliyor.
Güvenlik güçlerinin de insan hakları ihlallerine imza attığı belirtilen bu şiddet dalgasında Meksika basınının STK raporlarına dayandırdığı sayılara nazaran, 340 binden fazla kişi yerlerinden edildi, 40 bine yakın kişi ise kayboldu.
