Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Dekanı ve ÇOMÜ Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Tolga Bekler, Türkiye’nin her 10 yılda bir 6 ve üzeri büyüklükte depremle karşı karşıya kaldığına dikkat çekerek, Marmara Denizi’nde beklenen sarsıntının İstanbul nüfusunun yüzde 20’sini olumsuz tarafta etkileyeceğini söyledi.
ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi Dekanı ve ÇOMÜ Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Tolga Bekler, 30 Ekim tarihinde İzmir’in Seferihisar açıklarında meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki sarsıntıya ve mümkün Marmara sarsıntısına ait çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Dolgu yerler en büyük sıkıntı
Türkiye’nin her 10 yılda bir 6 ve üzeri büyüklükte bir sarsıntı ile karşı karşıya kaldığını tabir eden Prof. Dr. Bekler, İzmir depremindeki yıkımda en büyük kabahatin sarsıntı ya da tabanda değil, önemli manada sorun bulunan yapılarda olduğunu söyledi. Prof. Dr. Bekler, “Zeminin fakat zelzelede şu halde bir sorumluluğu, taşıyıcılığı var. Bilhassa dolgu taban olarak da tabir ettiğimiz bugün Çanakkale’nin de en büyük külfetlerinden bir adedidir. Sarıçay deltası buna çok hoş bir örnek. Ova üzerinde kurulması yerin gelen zelzele dalgasını güya bir pilav lapasının üzerindeki bir yapıyı sallar üzere büyüterek, yapıya aksettirmesi. Yani biz buna kendi bilimsel çalışmalarımızda büyütme deriz. Çanakkale’deki yer ve taban şartları ile İzmir’de yıkılan binaların altlarını oluşturan yer ve taban şartları birebir tıpkı. Sıvılaşma özelliği gösterir” dedi.
“Deprem dediğimiz olay bir tüp ya da nükleer patlaması üzere değil”
Prof. Dr. Tolga Bekler, “Deprem dediğimiz olay bir tüp ya da nükleer patlaması üzere değil. Binlerce tüpü Bornova’ya koyun, tıpkı anda patlatın, binalarda, taşıyıcı ögelerde ziyan göremezsiniz, yalnızca camlar patlar. Basınç, yani P dalgası dediğimiz hareketin tesiridir. Lakin işi sarsıntı boyutuna getirdiğimiz vakit iş değişmeye başlıyor. Ziyan görebilirlik artmaya başlıyor. Tabi buna karşı yapısal olarak tedbir alınmadıysa, gerekli mevzuatlar uygulanmadıysa, yer mühendislik hizmetleri dışında öbür inşaat mühendisliği hizmetleri yapılmadıysa, gerekli kontroller yapılmadıysa maalesef İzmir’de yaşadığımız acı sonuçları, Kocaeli’de, Van’da, Manisa’da, Malatya’da yaşadığımız acı sonuçları yaşayacak hale geliriz” dedi.
“İzmir’deki mevcut yapı stokunun yüzde 10’luk bir kısmını kaybederdik”
www.diken.com.tr
İzmir’de, denizdeki fayların ürettiği bir zelzele yaşandığını bunun da ister istemez Seferihisar Körfezi’nde, Sığacık başta olmak üzere kıyı şeridindeki yapılarda tsunami tesiri oluşturduğunu söz eden Prof. Dr. Tolga Bekler, “Bu sarsıntı 7.5 büyüklüğünde bir zelzele olsaydı, sahiden çok daha önemli yıkımlar olurdu. Tsunamiyi de katarsanız daha fazla tesirini görecektik. Zira tsunami televizyonlarda gözle gördüğümüz bir sel üzere değil. Selin yüzlerce katı daha süratlisini düşünün. Tonlarca malzemeyi sürükleyip, götürüp, tekrar getirebiliyor. Yani bu sarsıntı 7.5 ve üzerinde olsaydı çok daha büyük ve sarsıcı tesirlerini görecektik. Hem tsunami olarak hem de karadaki ögeler olarak. İzmir’deki mevcut yapı stokunun yüzde 10’luk bir kısmını kaybederdik diye, düşünüyorum” diye konuştu.
“Avcılar’ın, Silivri’nin, Tekirdağ’ın açıklarında deniz heyelanları var”
Marmara Denizi’nde beklenen sarsıntının tsunami oluşturma mümkünlüğünün çok düşük olduğunu, lakin bölgede daha büyük tehdit olarak heyelan riskinin olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Bekler, bunun sebebini şu halde açıkladı:
“Marmara bölgesindeki fayların üretebileceği zelzele, yanal fayların oluşturacağı bir zelzeledir. Yani blokların birbirine nazaran düşmesi zayıf olabilecek bir sarsıntı. Tsunami tesiri son derece zayıftır. Lakin Marmara’da zati tsunamiye gerek bile yok. Zira Marmara’ya kıyısı olan tüm vilayet ve ilçelerin kıyı şeritlerini oluşturan taban çok makus. Avcılar’ın, Silivri’nin, Tekirdağ’ın açıklarında deniz heyelanları var. Bunlar statik istikrarda duruyor. O dengeyi bir zelzele çok kolay bir biçimde bozabilir. 1999 sarsıntısı zati onu yaptı. Marmara zelzelesi o ya da bu biçimde oluşacak. 1912’den bu yana Mürefte’de zelzele yok. Burası çok sorunlu, bizim sismik boşluk olarak tabir ettiğimiz bir yer. Marmara’ya da en fazla 150 kilometre. İstanbul’u, yani o 20 milyonluk nüfusun neredeyse yüzde 10’unu, yüzde 20’sini olumsuz etkileyecek bir sarsıntı üretebilecek yerler var. Daha evvel 7.4, 7.8’lik zelzele üretmiş. Marmara Denizi içerisinde 7’nin üzerinde her sarsıntı önemli hasarlar oluşturabilme özelliğine sahiptir. Denizin çok tabanında olan yerler blok hareketiyle gömülmeyle birlikte aşağıya gerçek göçmeye başlayacaktır. Aslında oralarda bir de heyelan var. Bugün Küçükçekmece’ye, Avcılar’a gittiğiniz vakit yavaş yavaş Marmara Denizi’ne yanlışsız, Çekmece Gölü’ne gerçek kayma kelam mevzusudur. Buralarda kamu binaları da var. İstanbul Üniversitesi’nin eski yerleşkesi hala kullanılıyor mu bilmiyorum, buradadır.”
