Vivarium
Yönetmenliğini Lorcan Finnegan’ın yaptığı 2019 imali “Vivarium”, tıpkı sene Cannes Sinema Festivali’nde “Gan Foundation Support for Distribution” mükafatını kazanmış.
Filmin kısaca konusu şöyle:
Gemma ve Tom çifti konut sahibi olmak için Yonder isimli emlak ofisine başvurur. Karşılaştıkları emlakçı çok garip bir adamdır. Yonder meskenlerini ballandıra ballandıra anlatıktan sonra, çifti meskeni görmeye ikna eder. Yonder konutları büyük bir “yaşam” kompleksidir. Lakin bir farkla: Her konut ve bahçe birbirinin tıpatıp aynısıdır. Konutların içindeki eşya, besin bile birebirdir. Olağan ki çift, bu konutu ve ortamı beğenmez. Tam geri döneceklerken emlakçı ortadan kaybolur. Onlar da tek başlarına Yonder’den çıkmak isterler, çıkamazlar. Güya bir labirentin içindendirler. Araçlarının akaryakıtı bitince Yonder meskenine hapsolurlar. Bundan sonra “yeni yuvaları” Yonder’dir.
Filme ismini veren Vivarium’un manası; “bilimsel emellerle hayvanların doğal davranışlarını gözlemlemek ve araştırmak için doğal hayat kurallarının oluşturularak koruma edildiği yer”dir.
Filmin birinci sahnesi de bir ağaç kovuğunda doğan kuşlarla başlar. Yani sinema birinci andan itibaren yuva ve hayat döngüsü kavramına odaklanır. İlerleyen dakikalarda seyirciyi Gemma ve Tom ile birlikte emlak piyasasının pazarladığı yapay tabiata hapseder.
Vivarium’a bir yandan da zihnin sıkıcı rutuni denebilir.
Bunun somut gerçekliği ise tektipleşmiş orta sınıf ailenin eleştirisi olarak düşünülebilir. Yani bir konut, otomobil, iş ve çocuk dörtgenine sıkışıp kalan orta sınıf çekirdek ailenin dışa vurumu. Gemma ve Tom gibisürekli tıpkı döngüyü yaşayarak sıkıcı ve sıradan hayatlarını Yonder biçimi meskenlerde tüketen orta sınıfın sıkıntısı. Herkesin etrafına ya da tahminen aynaya baktığında görebileceği hayatlar; başını sokacak bir konut sahibi olmak, “yuva kurmak” için yıllarca çalışmak zorunda kalmak, nihayetinde üç kuruş para biriktirerek debelenmek, devlet, aile ve etraf baskısıyla çocuk sahibi olmak…
Yönetmen bu kabullenişin, sıkıcılığın ve sıradanlığın, boşa yaşanmış hayatların eninde sonunda vefata götüreceğini deneysel bir sistemle anlatmak istiyor.
Hayatımızda bize dayatılan mantıksız birçok şeyi kabullenerek doğal mevt kontratımıza imza atıyoruz. İsyan etmek ise yasaklı bir hareket. Sinema bu açmazı çok yeterli anlatıyor.
