Doğu Karadeniz Bölgesi'nde, koronavirüs önlemleri kapsamında hudut kapılarının kapatılması nedeniyle 40 bin yabancı asıllı çalışanın ülkeye giremeyecek olması, büyükşehirlerden gelmek isteyen yaklaşık 100 bin üreticinin de kente girişlerinin yasaklanmasıyla çay hasadı için personel arayışı sürüyor. Rize’nin Fındıklı ilçesinde, 'Çayımız Tarlada Kalmasın' projesi ile mahalle ve köylerde personel aranıyor. En az minimum fiyat veriliyor lakin toplanan çayı ölçüsüne nazaran maaş 6 bin 900 liraya kadar çıkabiliyor.
Doğu Karadeniz'deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun'da, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay tarımına sayılı günler kaldı. Mayıs ayının ortalarında başlaması beklenen çay tarımında bu yıl koronavirüs önlemleri kapsamında, hudut kapılarının kapatılması nedeniyle 40 bin yabancı asıllı emekçinin ülkeye giremeyecek olması, büyükşehirlerden gelmek isteyen yaklaşık 100 bin üretecinin de kente girişlerinin yasaklanması ile çay hasadı için personel arayışı başladı.
Rize Valiliği’nin koordinesinde kaymakamlıklar, belediyeler, Çaykur, borsa, ziraat odaları ve esnaf örgütleri temsilcileri ile gerçekleştirilen toplantılarda, çay hasadının nasıl yapılacağına dair yol haritası belirlenmeye çalışılıyor.
Fındıklı'da iki bin emekçi aranıyor
Bölgede yaş çay hasadı için oluşan emekçi açığının, salgın nedeniyle kendi işi olumsuz etkilenen ve iş arayanlar ile eğitime uzaktan devam edilirken memleketine dönen üniversite öğrencileri ve Vefa Toplumsal Dayanak Kümeleri ile kapatılması formülü üzerinde duruluyor. Rize’nin Fındıklı ilçesinde ‘Çayımız Tarlada Kalmasın’ ismiyle Fındıklı Belediyesi, Ziraat Odası, Muhtarlar Derneği ile İlçe Kent Kurulu ortak birlik kurdu.
Birlik üyeleri mahalle ve köyleri gezerek aylık 6 bin 900 TL’yi bulan maaş ve toplumsal garanti karşılığında çalışacak personel arıyor. 42 bin dekar çaylık alanı olan ilçede yılda 30 bin ton dolayında çay hasadı yapılıyor. İlçede aranan 2 bin emekçi ile yapılması planlanan çay hasadında yaklaşık 21 milyon TL ödeme yapılacak.
“6 ay sigortalı ve maaş”
Fındıklı Belediye Lideri Ercüment Şahin Çervatoğlu
Fındıklı Belediye Lideri Ercüment Şahin Çervatoğlu, çay hasadında ortaya çıkan personellik sorununu ortadan kaldırmak için ortaklaşa proje ortaya koyduklarını belirterek çayın tarlada kalmaması için işe muhtaçlığı olan bireylere istihdam alanı oluşturmak istediklerini söyledi. Çervatoğlu, şunları anlattı:
“Bu çalışmayı vadi bazlı düşünüyoruz. Herkes kendi mahallesinde kendi köyünde ve etrafında çalışacak. Üreticiye çay taban fiyatının üçte biri civarında bir maliyeti olacak ve hiçbir şeye karışmayacak. Koronavirüs sebebiyle memleketlerine geri dönen üniversite öğrencileri kendi köyünde, mahallesinde çaylığa girecek, tanıdıklarına yardım edecek, bunun karşılığında da fiyatını alacak. Komşusu da bu öğrenciye burs sağladığını düşünecek. Gençlerimiz kendi mahallesinde, köyünde komşusunun çayını toplarken 6 ay sigortalı ve maaşlı olacak. Oluşturduğumuz bu sistemde asgarî minimum fiyat alınacak. Lakin günde 300 kilo çay toplarsınız 4 bin 650 TL, 350 kilo çay toplarsınız 5 bin 750 TL, 400 kilo çay toplarsanız aylık 6 bin 900 TL kar elde edecek. Çay dönemi 1 ay. Çay sürgün ortalarında bir ay boş geçiyor, bu aylarda da bir kamu kurumunda ya da toplumsal işlerde vazife alacak maaşı taban fiyattan yatırılacak.”
“İmece ruhu ile çözelim”
Üretici ile protokol imzalayacaklarını anlatan Çervatoğlu, “İl dışında olan çaylığının başına gelemeyen üreticilerimiz için de büyük bir kolaylık olacak. Bu proje birebir vakitte ailenin toplumsal teminatını sağlama projesidir. Her aileden 1 kişiyi istihdam etme talihi doğabilir. Biz istihdam yanına da üretime de parmak basmak istedik. Bunu bir imece kültürü ile yapabileceğimizi düşünerek, paydaş kurumlarla halkımıza sunduk. Çaydaki emekçi sorununu birlikte imece ruhu ile çözelim” diye konuştu.
“Köy ve mahalleleri dolaşarak personel arayacağız”
Fındıklı Ziraat Odası Lideri Mehmet Ali Özsoy da, “Bu yıl koronavirüsten ötürü personel sorunu var, toplanacak çayımız var, iş var fakat emekçi yok. Bir yandan da geçmiş yıllardan gelen işsizlik problemi var. Bu meselelerin tahlili için âlâ bir proje geliştirildi. Katiyetle 10 bireyle de olsa 20 şahısla de olsa bu projeyi hayata geçireceğiz. Şu an için beklenen iştirak yok, köy köy mahalle mahalle toplantı yaparak projemizi anlatacağız, personel arayacağız” ifadelerini kullandı.
İşçiler projeden memnun
Projeye birinci iştirak sağlayan Selma Güldal, “Bu projeyi sahiplenmek için müracaatımı yaptım. Kendi işimiz, kendi çayımız. Bölgemizde ortaya çıkan personel açığını kesinlikle bir biçimde kapatmamız gerekiyor, bize de bu türlü bir fırsat verildi, kıymetlendirmek istedim. Ben günde 700 kilo çay toplarım, fakat taşımam. Gençler sunulan bu fırsatı âlâ değerlendirsin” dedi.
Songül Şen ise, “Çay personelliği için dışarıdan birileri gelip çalışacağına, bizim buranın insanları çalışsın, parayı da onlar alsın. Hoş bir proje olmuş, işsiz olanlar mecbur çalışacaklar, çay toplamak o kadar sıkıntı bir şey değil, çalışıp paralarını kazansınlar” diye konuştu.
Basri Atay da, “İşçi gelemediği için çay dönemi şu an için problemli. Bence bu manada gençlerin çaylığa girmesi, üreticiye dayanak olması çok değerli. Zati herkes elinden geleni yapsa dışarıdan personel gelmesine gerek kalmayacak ve böylelikle paramız da elimizde kalacak” ifadelerini kullandı.
