Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, plastik fabrikalarında kullanılan milimetrik boyutlardaki boncuğa benzeri ‘pelet’ isimli ham hususun, su ortamına karışarak denizlere ve kıyı kumlarına kadar ulaştığını bildirdi. Gündoğdu, “Bir avuç kıyı kumunda 200’e yakın plastik ham unsuru bulunuyor” dedi.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) projesi kapsamında Doğu Akdeniz kıyılarında araştırma yapan ÇÜ Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, ‘pelet’ ismi verilen 5 milimetreden küçük boncuğa emsal plastik ham hususların, fabrikalardan taşınma ve işlenme esnasında su ortamına karışıp oradan da denizlere ve kıyı kumlarına kadar ulaştığını ortaya koydu.
“Bir metrekarede yaklaşık 1200 adete kadar bulunuyor”
Ham plastiklerin ham petrol kadar tehlikeli olduğunu belirten Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, “Akyatan, Ağyatan, Karataş, Yumurtalık, Arsuz, Dörtyol bölgelerinde bir metrekarede yaklaşık 1200 adete kadar bu plastik ham unsurlardan bulmak mümkün. Yani siz çocuğunuz ile tatile gittiğinizde, çocuğunuzla bir arada kumsalda oynadığınızda, 1 avuç kumda yaklaşık 200 adet bu plastik ham unsurlarla karşılaşmak durumunda kalabilirsiniz. Ham plastikler de ham petrol kadar tehlikeli ve zararlıdır” diye konuştu.
“Bunu balıklar, kuşlar, besin zannedip yiyebiliyor”
Doç. Dr. Gündoğdu, denizde bulunan öteki kirleticileri de bünyesine alan ham plastiklerin, Turuva atı tesiri yaratarak adeta toksik zehirli bir bombaya dönüştüğünü kaydetti. Bunların denizlere karışması engellenemezse kıyı kumlarında kum tanelerinin yerini alabilecek seviyeye ulaşma ihtimali olduğunun altını çizen Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle konuştu:
“Pelet dediğimiz plastik ham hususlar etraftaki ağır metal, petrol türevli kirleticiler, antibiyotikler, pestisitler ve gibisi kirleticileri, tabiata salınmış kirleticileri bünyesinde toplayarak adeta bir Truva atı tesiriyle kıyılara kadar taşıyor. Bunu balıklar, kuşlar, besin zannedip yiyebiliyor. Bu durumda zehirli kimyasalların balıklara geçme riski var. Biliyorsunuz plastik, petrolden üretiliyor. Petrol, içerdiği çeşitli kalıcı organik kirleticiler ve başka kirleticilerden kaynaklı olarak önemli olarak kanserojen risk yaratıyor. Münasebetiyle balıklardan beslenen beşerler ve başka canlıların da bunlardan etkilenmesi kelam konusu.”
“Ham hususların denetiminin güzel sağlanması gerekiyor”
Doğu Akdeniz kıyılarında oluşan bu plastik zehrin insan sıhhatinde yaratacağı aksiliklerle ilgili araştırmalar yapılması gerektiğine vurgu yapan Doç. Dr. Gündoğdu, “Özellikle pelet ismindeki ham hususların denetiminin düzgün sağlanması gerekiyor. Bunların atık su arıtma tesislerine ulaşmadan engellenmesi, bir formda plastik atık yapan fabrikaların ağırlaştığı alanlarda bunların tutulmasına yardımcı olacak çeşitli arıtma usullerinin geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir” dedi.
