Son yıllarda Türkiye’de de görülmeye başlanan ve sarı humma, zika, Batı Nil virüsü enfeksiyonu üzere çok sayıda hastalığı taşıyabilen Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı, Boğaziçi Üniversitesi tarafından biyopestitit çalışmaları başladı. Çalışmalar sonucunda kimyasal ilaçlara karşı direnç kazanan Asya Kaplan Sivirisineği’ne biyolojik metotlarla tahlil aranacak.
Güneydoğu Asya kökenli olan ve Avrupa kıtası ülkelerinde görülen Asya Kaplan Sivrisineği son yıllarda İstanbul’da da görülmeye başladı. Hayli istilacı ve saldırgan olduğu belirtilen bu sinek için Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı Öğretim Üyesi Necla Birgül İyison ve takımı biyopestitit geliştirmek için çalışmalara başladı.
“Diğer sivrisinekler üzere bunlar da hastalık taşıyor”
Yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren İyison, “Son vakitlerde İstanbul’a kadar geldi. Çok agresif bir sinek. Giysilerin üzerinden bile ısırıyor ve kanla besleniyor. En kıymetli özelliği, öbür sivrisinekler üzere bunlar da hastalık taşıyor. Bu sivrisineğe karşı kimyasal pestisitler kullanıyor. Sinekler bu kimyasallara karşı bir direnç oluşturuyor. Bu yüzden tesir etmiyor. Biz de biyoloji olarak bir pestisit üretimi yapmak istedik. Bir bakteri türü besin olarak sineklerin larvalarına veriliyor. O larvalarla beslendiği vakit bağırsaklarında faal hale geliyor ve bu da onların vefatına sebebiyet veriyor. Bu laboratuvarda o bakteri proteini yapılıyor. Bunların düzeneği bilinmiyor, bu yüzden yapılarını anlamak için proteinlerin çalışmalarını inceliyoruz” diye konuştu.
“Biyolojik bir ilaç geliştirmek istedik”
Asya Kaplan Sivrisineğinin basitçe mutasyona uğradığını ve ilaçlara karşı direnç kazandığını kaydeden İyison, “Kimyasal ilaçlar uzun mühlet verildiğinde ya da dozu tam bilinmediğinde sivrisinekler buna karşı bir direnç geliştiriyorlar. Bu direncin oluşmaması için biyolojik bir ilaç geliştirmek istedik. Sineğin sistemini öğrenerek ilerleyen vakitlerde farklı biyolojik ilaçlar geliştirmek istiyoruz” dedi.
Isırdığı yeri yara yapıyor
Özellikle Kilyos, Sarıyer ve Beykoz’da sıkça görülen sinekten bölgede yaşayan vatandaşlar da rahatsız. Kilyos’ta yaşayan Mustafa Baltacı, “Vampir sivrisinek diyorlar. Isırdığı yeri yara yapıyor. Evvelki yıllarda yoktu bu sene görüldü. Yaralarım hala duruyor. Isırdığı vakit geçmiyor ve çok kaşınıyor. Sarıyer, Beykoz, Kilyos bölgesinde çok var. Meskenimiz bahçeli, bahçede oturduğumuz an herkesi sokuyor. Bilhassa çocukları çok ısırıyor” dedi.
“Bu yıl hiç görmediğim sinekleri gördüm”
Vatandaşlardan Satılmış Çetinkaya da “Bu yıl hiç görmediğim sinekleri gördüm. Daha evvel yoktu. Konutuma girdiğinde gördüm. Kene ve sinek karışımı üzere bir şeydi. Farklı bir sivrisinek. Hiç görmemiştim” diye konuştu. Cumali Gürler de “Dışarı çok çıkmıyorum bu süreçte fakat birkaç sefer dışarı çıktığımda sokmuştu. Kaşıntısı, kızarıklığı fazlaydı. 3-4 gün sonra anca geçti” sözlerini kullandı.
