Avustralya'daki orman yangınları eylül ayından beri sürüyor. Bilanço çok ağır. Milyonlarca hektar alan kül oldu, binlerce mesken yandı. Can kaybı 25'i bulurken, Dünya Doğayı Müdafaa Vakfı ölen hayvanların sayısının 1,25 milyarı aştığını kaydetti. Bu acı felaket bir gerçeği yine hatırlattı: İklim değişikliği…
Pazartesi günü yangının tesirli olduğu bölgelere yağan yağmur sıcaklığı düşürdü. Lakin yetkililer perşembeden itibaren sıcaklıkların yine yükselmesi beklediklerini belirterek yeni yangınların çıkabileceği ihtarında bulundu. Avustralya'dan gelen bilgiler yangının bilançosunun çok ağır olduğunu gösteriyor.
Dünya Doğayı Muhafaza Vakfı: 1,25 milyar hayvan hayatını kaybetti
Reuters haber ajansının datalarına nazaran yangınlarda şimdiye kadar 8 milyon hektar alan yok oldu.
Yaklaşık 2 bin konut küle dönerken, çok sayıda kasaba elektrik ve internet teması olmadan yaşamak zorunda. Eylül ayından beri en az 800 meskenin tahliye edildiği bildiriliyor.
Avustralya Sigorta Kurumu'nun iddiasına nazaran ziyan 700 milyon Avustralya dolarını (485 milyon Amerikan doları) aştı ve bu ölçünün çok daha fazla artması bekleniyor. Avustralya Acil Durumlar Bakanı Lisa Neville, Victoria eyaletinde 67 bin kişinin tahliye edildiğini açıkladı. Yaklaşık bin kadar turistin Avustralya donanması tarafından kıyılardan alınarak götürüldüğü duyuruldu.
İngiliz Times gazetesine konuşan etraf yetkilileri, yapılan hesaplamalara nazaran yangınlarda şimdiye kadar en az 480 milyon hayvanın öldüğünün iddia edildiğini aktardı. Koala nüfusunun da üçte birinin hayatını kaybettiği düşünülüyor. Etraf uzmanlarına nazaran toplamda 8 bin koala hayatını kaybetmiş olabilir.
Dünya Doğayı Müdafaa Vakfı (WWF) Avustralya, yaptığı en son açıklamada 1,25 milyar hayvanın direkt yangınlarda ya da yangınlardan dolayı hayatını kaybettiğini iddia ettiklerini belirtti.
Yangınların en büyük nedeni çok sıcak
Avustralya yaz aylarında yaşanan yangınlara alışkın olsa da bu yıl olağanın üzerinde görülen sıcaklıklar ve kuraklık, yangınların şiddetinin daha fazla olmasına neden oldu.
İnsan faktörü de kimi vakit yangınların ortaya çıkmasında tesirli olsa da, kuru tarım alanları üzerinde şimşeklerin çakmasıyla da yangınların başladığı görülüyor.
Yangınlar bir sefer başladı mı otların yanmasıyla ortaya çıkan közlerin rüzgarla yayılması başka alanları da tehlikeye sokuyor.
Otları tutuşturan yangınlar, gökgürültülü fırtınaların oluşmasına, bu da şimşeklerin meydana gelmesine ve daha fazla yangının ortaya çıkmasına neden oluyor.
Bu da bir volkan patlaması ya da atom bombası tesiri yaratarak, yangınların kendi fırtınalarını ortaya çıkarmasına yol açıyor.
Avustralya'da geçtiğimiz ay sıcaklık rekoru kırıldı
Avustralya'da yangınların bu kadar büyümesi ve denetim altına alınamamasında yazların daha sıcak ve kuru geçmesinin tesiri var. Bilim dünyası uzun vakittir iklim değişikliğinin şiddetlenmeye başlamasıyla Avustralya'da daha uzun, sıcak ve kuru yazların yaşanacağı ikazında bulunuyordu.
Bilim insanları iklim değişikliğinin yangınların daha sık ve daha şiddetli görülmesine neden olacağını belirtmekteydi.
Verilere nazaran Avustralya 1910 yılından beri bir derece daha ısındı. En büyük ısınma 1950 yılında yaşandı. Avustralya 2019 Aralık'ında ise en sıcak hava rekorunu iki kez 40,9 ve 41,9 derece ile kırdı.
İkisi de 2013'te ölçülen 40,3 dereceden daha yüksekti.
Ayın sonunda ise olağanda ülkenin kalanından daha serin olan Tazmanya'da bile 40 derecenin üzerinde sıcaklıklar ölçüldü.
Avustralya Başbakanı iklim siyasetleri nedeniyle tenkitlerin odağında
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, gerek iklim değişikliğinin rolünü küçümsemesi, gerekse yangınların şiddetlendiği periyotta tatiline devam etmesinden ötürü ülkesinde tenkitlere maruz kaldı.
Scott Morrison, yangınlar devam ederken geçen ay içinde ailesiyle Hawaii'ye tatile gittiği için eleştirilmişti.
Eleştiriler üzerine tatilini yarıda keserek geri dönen Morrison, hükümetinin iklim siyasetlerini savunmaya devam etti. Morrison'ın askerleri, yangınlara müdahale etmeleri için seferberliğe çağırmasını itfaiye ünitelerine haber vermeden yapması da, eleştirilmesine neden oldu.
Avustralya'nın karbon salınımı siyasetleri uzun müddettir eleştiriliyor.Ülkenin madencilik geçmişi ve güçlü kömür lobisi yüzünden iklim değişikliği ile çaba için gerekli adımların atılmadığı belirtiliyordu. Morrison da bu siyasetleri değiştirmemekle suçlanıyor.
“2019 Türkiye'nin en sıcak dördüncü yılı oldu”
Öte yandan, Ekosfer Derneği’nin Meteoroloji datalarından derlediği bilgilere nazaran Türkiye’nin 1970-2018 yılları ortasındaki ortalama yüzey sıcaklığı 13,2 derece iken, 2019’da bu bedel 10 derece artarak 14,2’ye ulaştı. Böylelikle Türkiye en sıcak dördüncü yılını 2019’da yaşamış oldu. Türkiye'nin en sıcak beş yılını da son yıllarda yaşamış olması iklim değişikliğinden etkilendiğinin delili.
“Bu yangını çıkardığımız üzere söndürmeliyiz”
Ekosfer Derneği İdare Şurası Üyesi, iklim ve güç uzmanı Özgür Gürbüz şöyle konuştu:
Derneğin açıklamasında Avustralya’da dört aydır süren şiddetli yangınlar da hatırlatıldı. Ortalamaların üzerindeki sıcak hava ve kuraklığın şiddetlendirdiği yangınların şiddet ve sıklığını artıran şeyin bilim beşerlerine nazaran iklim krizi olduğuna vurgu yapıldı.
BBC Türkçe, Ekosfer
Ayrıca bakınız
