Gençler üzerine yapılan araştırmaya nazaran, gençler ülkenin berbata gittiğini düşünüyor ve gelecekten korku duyuyor. Siyasilere de itimat duymuyorlar.
Merkezi İstanbul’da bulunan İstanPol Enstitüsü’nün Friedrich Ebert Vakfı Türkiye Temsilciliği dayanağı ile hazırladığı “Türkiye'de Gençlerin Güvensizliği: Çalışma, Geçim ve Ömür Algısı” raporu, yakın devirde Türkiye’deki gençlerin ömür garantileri ve geleceğe dair algılarına dair çarpıcı bir tabloyu ortaya koydu.
Euronews'den Menekşe Tokyay'ın aktardığı bilgiye nazaran, eğitim ve istihdam durumlarına nazaran sınıflandırılan, 18-30 yaş aralığındaki 25 kişi ile yapılan üç odak küme görüşmesine dayanan araştırmanın maksadı, “Türkiye’de gençlerin çalışma ile ilgili algıları, işyeri tecrübeleri ve bunlarla ilgili olan beklentileri, geçim şartları ve gelecek beklentileri, bu gençleri ortaklaştıran yahut ayrıştıran hisleri, siyasete ve siyasetçilere yönelik algı ve beklentilerini tespit etmek”.
Odak kümelerden birincisi, yüksek eğitim almış çalışanlardan ve hala üniversitede okuyan öğrencilerden, ikincisi eğitim seviyesi daha düşük çalışanlardan ve üçüncüsü ise iş piyasası dışındaki şahıslardan oluşturulmuş.
“Çözümü yurt dışına gitmekte buluyorlar”
Araştırmaya nazaran, gençler birinci fırsatta daha güzel çalışma şartları ve hayat standartlarının karar sürdüğü ülkelerde yaşamak istediklerini söylerken, siyasetçilere itimat duymadıklarını, istihdamda liyakat temelli olmayan kayırmacılığın tesirli olduğunu ve geleceğe dair belirsizliğin telaşlarını artırdığını belirtiyorlar.
“Seçim yorgunu” oldukları gözlemlenen gençler, yaşadıkları sıkıntıların temel kaynağında siyasetçileri ve onların yanlış siyasetleri görürken, tahlili de yeniden siyasette görüyorlar. Lakin yeniden de gençlere nazaran siyasetteki mevcut aktörler Türkiye’nin sıkıntılarını çözmekten uzak bir noktadalar. 31 Mart 2019 mahallî seçimlerinde ülkedeki birçok büyük kentin muhalefet partilerinin adaylarına geçmesi ise gençlerde geleceğe dair optimistlik yaratmış.
“Siyaset kurumundan yakın gelecekte beklentileri yok”
İstanPol Genel Yöneticisi ve raporun Proje Koordinatörleri’nden Seren Selvin Korkmaz, gençlerin ülkenin geleceğine dair duydukları ümitsizlik ve belirsizlik halinden çıkışı, daha düzgün çalışma ve ömür şartları için ülkeyi terk etmekte gördüklerini belirtiyor.
Korkmaz, “Sorunların kaynağı olarak gördükleri siyasetçilere ise itimatları yok. Bu da tekrar tahlil olarak gördükleri siyaset kurumundan yakın gelecekte beklentilerinin olmadığını gösteriyor. Tüm bu ümitsizlik ve belirsizlik halinden çıkış ise ülkeyi terk etmek olarak görülüyor” diyor.
“Güvencesizlik genç bayanlarda erkeklere nazaran daha fazla”
Ekonomik tasaların yükte olduğu gençler ülkenin berbata gittiğini düşünürken, bu gidişatın tekrar de kendi akranları tarafından durdurulacağına inanıyorlar.
Güvencesizlik, genç bayanlarda erkeklere nazaran daha derinden hissediliyor. Bunda da cinsiyet eşitliğini temel almayan istihdam siyasetleri ve fiyatsız kreş üzere temel toplumsal haklardan mahrumiyet, bayanları çalışma hayatında daha da kırılgan hale getiriyor.
Korkmaz, bayanların güvencesizlik tecrübesinin, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ataerkil yaklaşımın gündelik hayatın her alanında var olması ile bağlı olduğu kanısında.
“Zaten düşük fiyatla çalışan yahut keyfi muameleye maruz kalan kişi bir de bayan olunca cinsiyeti ile ilgili kodlarla uğraş ediyor. Esnek emek ve misyon tarifinin aşikâr olmaması bayanlara “kadın işi” olarak görülen alanlarda, geniş yelpazede işler sunulmasına sebep oluyor” diyen Korkmaz odak kümelerden bir de örnek veriyor:
“Araştırmamızdaki iştirakçilerin beyanına nazaran işvereni bayan satış danışmanına “Ayşe bir çay getir” diyebiliyor yahut erkek aşçının alanı kabul edilen sıcak yemeklerde bayan aşçı çalıştırılmak istenmiyor.”
“Aileleriyle yaşamak zorunda kalıyorlar”
Bunun dışında, Korkmaz’ın da belirttiği üzere, fiyatsız kreş hizmetinin olmaması çocuklu bayanların kırılganlığını etkiliyor; çünkü aslında düşük fiyatla çalışan ve geçim kasveti çeken bu bayanların bazen çocuğunu bırakacak yeri olmuyor ve hayli yüksek olan kreş masrafını karşılayacak maddi gücü de bulunmayınca çalışma hayatının dışına itiliyor.
Öte yandan, İstanPol araştırmasına nazaran, gençler yüklü olarak mesken kredisi, kredi kartı borcu ve Kredi Yurtlar Kurumu’ndan (KYK) aldıkları öğrenci kredileri üzere borçlara sahipler. Bu durum ise, gelecek planlarını etkiliyor; çünkü birçoğu faturalarını vaktinde ödeyemediklerini kaydediyorlar.
Evlilik yaşının yükselmesi son günlerde siyaset arenasının tartıştığı bir öbür gündem unsuru haline gelmişken, Korkmaz’a nazaran Türkiye’de gençlerin içinde bulunduğu yüksek işsizlik oranı ve geleceğe dair belirsizlik hali onları aileleri ile yaşamak zorunda bırakıyor:
“Belirli bir yaştan sonra ise bu kişiselliği kısıtlayan bir durum haline geliyor. Gençler için buradan çıkışın yollarından biri ise evlilik, lakin bunun da önündeki pürüz de evlilik için gereken maddi şartların sağlanamaması. Kredi kartları ve KYK borçlarının sarmalındaki gençler bir de üstüne düşük fiyatlı işlerde çalışıyorlar yahut işsizler. Bu nedenle mesken, eşya, düğün m
