Hükümetin, kıdem tazminatını bir fon çatısı altında toplayarak, emeklilik ve hastalık üzere kurallarda verilmesini planladığı öne sürüldü. Özel daldaki 15 milyon çalışanı direkt ilgilendiren bu planın, hükümetin kaynak gereksiniminden doğduğu belirtiliyor.
Fotoğraf: Murad Sezer / Reuters
AKP hükümeti, çalışanların yıllık çalışmaları karşılığında, işten çıkarılmaları halinde aldıkları kıdem tazminatını fona dönüştürmeyi planlıyor.
DW Türkçe’nin kamu kaynaklarına dayandırdığı haberine göre kıdem tazminatı uygulaması ferdi emeklilik fonlarına eklemlenerek, muhakkak şartlar halinde çalışana ödenecek.
Kıdem tazminatı nedir ne değildir?
Kıdem tazminatı özel kesimde çalışan kayıtlı 15 milyon çalışanı direkt ilgilendiriyor.
Türk İş Hukuku’na birinci olarak 1936 yılında giren düzenleme, genel olarak çalışanlara, işten çıkarılmaları karşılığında ödenen fiyat olarak tanım ediliyor.
1971’de kabul edilen 1475 sayılı iş Kanunu’na nazaran çalışanlara çalıştığı her bir yıl için bir brüt maaş olarak yapılan kıdem tazminatı ödemesi, 2003 yılında değiştirilen yeni İş Kanunu’na nazaran çeşitli kurallara bağlandı.
Halen yürürlükte olan çalışan ve patron ortasındaki bağları düzenleyen İş Kanunu'na nazaran patron bir yıldan fazla mühletle istihdam ettiği çalışanını işten atması halinde, her bir yıl için bir aylık (30 günlük) brüt fiyat ödemek zorunda.
Hükümet kıdem tazminatı için ne planlıyor?
İktidar, 2003 yılından bu yana kıdem tazminatı uygulamasını dönüştürmek için tekraren teşebbüste bulundu. Fon kurulmasına ait düzenleme personel temsilcilerinin itirazı nedeniyle yasalaşamadı.
Ekonomi ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçen hafta gazetecilerle yaptığı toplantıda, ‘kıdem tazminatını bütünleştirici emeklilik sistemi olarak gördüğünü’ belirterek, “2020 emeklilik sisteminde önemli bir ıslahat yapma vakti. Emeklilik sistemindeki ıslahat gereksinimden öte bir zaruret” dedi.
DW Türkçe'nin kamu kaynaklarından edindiği bilgiye nazaran, yeni kıdem tazminatı uygulamasında tıpkı İşsizlik Sigorta Fonu'nda olduğu üzere patronlar çalıştırdıkları çalışanlar ismine ferdî fona bir fiyat yatıracaklar.
İşçilerin kıdem fiyatını tamamlamak için devlet de fona katkı yapacak.
Emeklilik ve ağır hastalık üzere şartlarda ödenecek
Fonda biriken kaynak, çalışana işten çıkarıldığında değil, emeklilik, ağır hastalık ya da konut alımı üzere belli şartlarda ödenecek.
Bir manada, çalışanın işini kaybetmesi karşılığında aldığı kıdem tazminatı, emeklilik ikramiyesine dönüşecek.
Fon kaynak muhtaçlığı için mi kullanılacak?
Türkiye’nin ekonomik krizlerle dolu yakın tarihinde, işletmelerin mali zorluğa düştüğü her durumda birinci olarak kıdem tazminatı uygulaması gündeme getirildi.
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler, 1999 ve 2008 krizlerinde, kıdem ve ihbar tazminatlarını ödeyemediler. Bu nedenle patronlar, kıdem tazminatının işten atılma halinde değil, emeklilik halinde verilmesini gündeme getirdiler.
DW Türkçe'ye bilgi veren kamu kaynaklar, vakte yayılacak ve fonda birikecek kesintilerin hükümet tarafından sermaye piyasalarına kaynak transferi olarak kullanılabileceğini söylüyor.
Fonda birikecek olan paranın mevcut İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki kaynağın en az üç katı civarında olacağı ve hükümetin elinde muazzam bir kaynak olacağı belirtiliyor.
Selüloz-İş Sendikası avukatı Dr. Murat Özveri de, planlanan düzenlemenin Güney Kore’de uygulandığını belirterek “Bu parayı piyasaya aktaracaklar, bir mühlet de bu parayla piyasayı fonlayacaklar” diyor.
