18 yaşındaki Arda Mavi ve Zeynep Dikle yapay zekayla işaret lisanını konuşma lisanına çeviren ‘Sesgoritma’ isimli programı icat ettiler. Yurt dışındaki üniversiteler onları davet etti, lakin burs bulamadıkları için gidemiyorlar.
Ankara'da bir devlet okulunda vazifeli rehber öğretmen Sare Mavi ile inşaat mühendisi Özbey Mavi'nin, Hacettepe Tıp'ta okuyan oğulları Deniz'den sonra 2000 yılında ikinci çocukları Arda doğdu. Çocukluğunda, meraklı yapısıyla dikkat çekti. İlkokulda, kodlama çalışmaya başladı.
2019 yılında dünya dördüncüsü oldular
2019'da Ayrancı Anadolu Lisesi son sınıfta öğrenciyken, arkadaşı Zeynep Dikle'yle Sesgoritma adlı bir bilgisayar programı geliştirdi. İşaret lisanındaki el, kol hareketlerini buluşlarıyla konuşmaya ve her lisanda yazıya çevirmeyi başardılar. Buluşları, 2019 TÜBİTAK Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda Türkiye birincisi oldu. ABD'deki Intel Milletlerarası Bilim ve Mühendislik Yarışması'na (ISEF) gönderildiler. Dünya dördüncüsü oldular.
En uygun üniversitelerden kabul aldılar
Sözcü’den Sultan Uçar’ın haberine göre dünyada, en inovatif üniversite sıralamasında birinci olan Arizona State Üniversitesi dahil yapay zeka eğitiminde en âlâ üniversitelerden kabul aldılar.
Mustafa Varank ve Ziya Selçuk ile görüştüler
Türkiye'ye, memleketler arası mükafatla döndüklerinde sevinçle karşılandılar. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk gibi isimler kabul etti. ABD'deki üniversitelerin memleketler arası öğrencilere lisansta tam burs vermediğini anlatıp, en azından taban masraflar için burs istediler. Olumlu karşılık alamayınca Zeynep, Türkiye'de okumaya karar verdi.
“Projelerim ve üniversite eğitimim için dayanağa gereksinimim var”
Bakanlıklar burs vermedi
Arda, yaşanan süreci şöyle anlattı:
“Amerika dönüşü, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal dahil bir çok üst seviye isimle görüştük. Bizi tebrik ettiler. Artık hiçbirine ulaşamıyoruz. Eğitimimiz için o vakit da, talepte bulunduk. Her bakanlık bize lisans için memleketler arası eğitim bursu verilmediğini söyleyip, kapıları kapadı. Projelerim ve üniversite eğitimim için takviyeye gereksinimim var. Yapay zeka alanında, uzmanlaşacağım.”
“TÜBİTAK Ödülü'ne burs verilsin”
ABD'deki yarış mayıs ayı sonunda yapıldığından bu nedenle Türkiye'de haziranda yapılan üniversite imtihanına da giremediğini söyleyen Arda Mavi, “Ankara Ayrancı Anadolu Lisesi mezunuyum. Yapay zeka alanında çalışıyorum. Arizona Üniversitesi bu alanda en yeterlisi, kabul aldım. Gitmeyi, çok istiyorum ancak dayanak bulamıyorum. TÜBİTAK mükafatı alanlar, bursla desteklenmeli. Çok üzgünüm ancak ülkem zekaya burs vermiyor” dedi.
Sesgoritma projesi nedir?
İşaret lisanını eş vakitli sese ve yazıya çeviriyor. Akıllı bir telefonla işaret lisanı bilmeyenler engellilerle bağlantı kurabiliyor. Telefon işaret lisanı hareketlerini görecek formda tutulduğunda otomatik olarak çeviri yapıyor.
